Usta İşi Kitaplar

Bugün sizlere İtalya’nın Bologna kentindeki Marilena Ferrari House of Fine Art and Foundation (FMR) tarafından yapılan el yapımı kitaplardan söz edeceğim. Firmanın kurucu ortağı Marilena Ferrari, “Kitaplar İtalyan zanaatinin üstün seviyesini temsile diyor” diyor Ferrari bu tarz kitapların hazırlanmasındaki başlıca amacın geçmişi 15’inci yüzyıla uzanan sanat eserlerinin işçilik kalitesini sürdürmek, hatta aşmak olduğunu belirtiyor.

Söz konusu kitabın adı Antonio Canova: Güzelliğin Keşfi. Ünlü İtalyan heykeltıraş Canova’nın bütün eserleri kitaplarda sergileniyor. Her biri 71 cm uzunluğunda, 45,7 cm genişliğinde ve 10 cm kalınlığındaki kitapların hazırlanmasında el yapımı pamuk kağıt, kaligrafi ve mermer yontma gibi teknikler kullanılmış. Ve sadece 39 kopya hazırlanmış.

Canova edisyonları hazırlanırken kitap basım tekniğinin rönesansı olan Gutenberg İncili’nin basıldığı döneme ait pek çok teknik de kullanılmış. Aslında kitaplardaki el işçiliğinin özenini anlamak için kapaklarına göz atmak yeterli. 9,5 kg ağırlığındaki mermer rölyef sanatçının The Graces and Venus dancing in front of Mars adlı çalışmasından bir detayı tasvir ediyor. Burada kullanılan mermer bir zamanlar Canova’nın da mermer temin ettiği Carrara’daki Fantiscritti taş ocaklarından geliyor. Kitapların cildi ipek brokar altın iplikle dokunmuş. Bu çalışma 18’inci yüzyıldan kalma dokuma tezgahlarını kullanan Venedikli dokuma şirketi Luigi Bevilacqua’nın ürünü. El yapımı pamuk Velata kağıda yapılmış kaligrafi çalışmalarına ek olarak kitapta 26 tempera levha, beş adet oyma baskı ve İtalyan fotoğrafçı Mimmo Jodice tarafından çekilmiş 77 orijinal Canova heykelinin fotoğrafı yer alıyor.

Canova kitabı gibi başyapıtlar yayıncılıkta seri üretime geçişin ardından yavaş yavaş ortadan kayboldu. 1992 yılında Marilena Ferrari bu geleneği tekrar canlandırmak amacıyla Art’e adından bir girişim başlattı ve özel yapım kitap tasarımları üzerinde yoğunlaştı. Ferrari’nin o günden beri imza attığı projeler arasında koleksiyonerlerin ilgisini çeken Michelangelo: La Dotta Mano da yer alıyor.

FMR, kitap yayıncılığının yanı sıra el yapımı kitap sanatının kültür ve tarihini korumak üzere oluşturduğu bir vakfı da yönetiyor. Vakfın Bologna’da düzenlediği kalıcı sergide ziyaretçiler usta işi kitap yapım sanatını keşfederken Canova kitabının tasarımına da göz atabiliyor.