Pek çok kadın adet gördüğü dönemde çeşitli organik ve psikolojik rahatsızlıklardan sıkça yakınmakta ve doktora başvurmakta iken, bu dönemi belirgin bir şikayeti olmadan geçiren kadınlarda vardır. Bu farklılığın temelinde kişisel, metabolik, hormonal, psikojenik farklılıklar yatmaktadır. Ancak şüphesiz bu dönemde en çok rastlanan şikayet adet döneminde geçirilen şiddetli ağrılardır.

İstanbul Hizmet Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Sait Halil adet döneminde rastlanan şiddetli ağrılar ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

“Dismenore” ağrılı adet görme anlamına gelir. Periyodik olan bu ağrılar; baş ağrısı, çarpıntı ve diğer şikayetler (bulantı, kusma, ishal ) ile beraber görülmekte ve bayanların günlük aktivitesini etkilemektedir. Özellikle çalışan ve okuyan kesimde iş gücü kaybı ve devamsızlıklara neden olmaktadır.

“Yapılan araştırmalarda bayanların %10 – 50’sinde farklı derecelerde sancılı adet görmeye rastlanmaktadır.”

Adet sancıları türleri nelerdir?

1) Primer Dismenore: Genellikle buluğ çağında ortaya çıkarak, ilerleyen yaşla birlikte veya gebelikten sonra hafifleme eğilimi gösteren sancılardır.

2) Sekonder Dismenore: Başka bir rahatsızlıktan dolayı ortaya çıkan adet sancılarıdır.

Adet sancısının belirtileri

Adet sancısı genellikle adet başlamadan 1 gün önce başlar ve adetin ilk gününde oldukça şiddetlenerek en çok 2–3 gün boyunca devam etmektedir. Adet sancısına sıklıkla bulantı, baş ağrısı, kabızlık veya ishal şikâyetleri de eşlik edebilmektedir. Sinirlilik, depresyon ve karında gerginlik gibi adet kanaması öncesi belirtiler, adet kanaması boyunca da devam edebilmektedir.
Primer dismenore ağrı genellikle adet kanamasından hemen önce veya kanamayla beraber ortaya çıkar ve genellikle bir gün içinde sona erer. Ağrı genellikle spazm şeklinde olup sırt bel ve uyluklara yayılır. Çoğu zaman ağrıyla birlikte; bulantı, kusma, ishal, çarpıntı, baş ağrısı, baş dönmesi, halsizlik, sinirlilik, bayılma gibi şikayetler de görülebilmektedir.

Seconder dimenore ağrı ise genellikle adet kanamasından bir hafta kadar önce ortaya çıkar. Adet kanamasına yakın 2-3 gün önce şiddetlenir ve adet kanaması ile birlikte azalmaya başlar.

Adet sancısı nedenleri

• Rahmin en iç tabakasının rahmin dış tabalarında veya rahim dışı bir bölgede de bulunması,
• Rahim ağzında darlık,
• Rahim tümörleri,
• Rahmin farklı pozisyonlarda olması özellikle arkaya doğru belirgin olarak dönük olması,
• Rahim ve komşu organların iltihabi hastalıklar
• Psikolojik sebepler.

Tedavi yöntemleri

Tedavide de, bu maddelerin oluşumunu engelleyen ağrı kesiciler kullanılır. Adet sancıları ağrı kesicilerle kontrol altına alınabiliyorsa ve başka bir jinekolojik belirti yoksa jinekolojik muayene çok gerekli değildir. Ancak adet sancıları çok şiddetli ve genel iyilik halini etkilemeye başlamışsa, sıradan ağrı kesicilerle kontrol altına alınamıyorsa veya iş gücü kaybına neden oluyorsa mutlaka jinekolojik değerlendirme yapılmalı gereken tedavi uygulanmalıdır.

Jinekolojik muayenenin amacı, adet sancısının farklı ve önemli bir nedenle ortaya çıkıp çıkmadığını saptamaktır. Burada da genellikle doğurganlık çağındaki kadınlarda görülen seconder dismenore adet ağrısı denilen sebepler söz konusudur.

Adet sancılarını önleyebilecek öneriler…

Adet sancıları alınacak bazı basit önlemler ile azalabiliyor. Örneğin adet kanaması öncesinde ve esnasında kahve, çay, kola gibi kafein içeren gıdalardan uzak durulması ağrıyı azaltabiliyor. Uzun süre ayakta durmaktan kaçınmak, karın bölgesine masaj yapmak, sıcak uygulamak adet sancısı sonucu ortaya çıkan şikâyetlerde azalma sağlıyor.