Tatlandırıcının insan sağlığı üzerindeki etkileri hala tartışılırken kullanımı her geçen gün giderek artıyor. Şeker yerine kullanılabilen düşük kalorili veya kalori içermeyen yapay maddeler yapay tatlandırıcılar olarak nitelendiriliyor. Tatlandırıcılar, başlangıçta şeker hastalarının tatlandırma gereksiniminin giderilmesi için kullanılsa da, günümüzde zayıflamak, zayıf kalmak ve şekerin diş sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri, obeziteden korunmak isteyenler tarafından da tercih ediliyor. Yapay tatlandırıcıların hayatımızdaki yeri hakkında bilgi veren Sema Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Hayrettin Mutlu, yapay tatlandırıcıları enerji içeren ve içermeyen tatlandırıcılar olarak iki grupta değerlendirdi. Mutlu, konuyla ilgili önemli açıklamalar yaptı.

Enerji içerenler

Fruktoz: Meyve şekeri, sorbitol, mannitol, ksilitol.
Fazla miktarda tüketimi kan şekerini yükseltiyor. Bu şekerlerin kana geçiş süresi çay şekeri'nden (sakkaroz) daha uzun.

Enerji içermeyenler

Aspartam, Asesülfam-K, Sakkarin, Siklamat: Daha çok tercih edilen yapay tatlandırıcılar. Tablet yapay tatlandırıcıların, yüksek ısıda acı tat oluşturdukları için kaynamakta olan bir besinin içerisine atılmaması gerekiyor. Ateşten indirdikten sonra besine eklenmesi öneriliyor.

Tatlandırıcılar hamilelikte bebekte birikme yapabiliyor

Tatlandırıcılar çok sık kullanılsa da yan etkileri konusundaki söylentilerin ardı arkasının kesilmiyor. Yapılan araştırmalar sonucu, Food and Drug Administration (FDA) 1977 yılında yüksek doz sakarin tüketimi yasaklamıştır. Fakat daha sonra Amerikan Tıp Konseyi kısıtlı kullanımın (2,5 mg/kg/gün) sağlık üzerine güvenli olabileceğini bildirdi. Fakat daha sonra yapılan çalışmalarda sakarinin zararsız olmadığı epitel dokuda yapısal değişikliklere neden olacağı bulundu. Ayrıca, hamile annelerde bebeğe geçip birikme yaptığı belirlenince hamile annelerin kullanımı da yasaklandı.

Aspartam beyin tümörlerine neden olabiliyor!

Son yılların en gözde ve en fazla kullanılan yapay tatlandırıcısı olan Aspartam’ın da baş dönmesi, baş ağrısı, adet düzensizliği gibi belirtileri bulundu. Aspartam’ın aşırı tüketiminin ileride beyin tümörleri ve beyin hasarına neden olduğu klinik çalışmalarla açığa konulmuştur.

Siklamat'ın aşırı kullanımı ishale neden oluyor!

Diğer bir yapay tatlandırıcı olan Siklamat’ın aşırı kullanımı ishale neden olabiliyor. Yapılan araştırmalar sonucu, erkek farelerde mesane tümörleri geliştiği tespit edildi.

Bitkisel tatlandırıcı Stevia

Ayrıca, alternatif tıp’ın da katılımıyla tatlandırıcılara yönelik çalışmalar ilerledi. Son olarak ülkemizde 2 hafta öncesi itibariyle bitkisel kaynaklı aspartam, sakarin, asesulfam K içermeyen tamamen stevia denilen bir bitkiden elde edilen tatlandırıcı piyasaya sunuldu. Şekerden 40 kat daha tatlı olan bu bitkinin demlenmesiyle elde edilen toz. Hem yemek hazırlamada hem de içeceklerde rahatlıkla kullanabiliyor. Öyle ki 400 dereceye kadar bozulmadığı tespit edilen stevia ile hazırlanan tatlılarda ısıya bağlı bozulma riski sıfıra yaklaşıyor.

Kendinize göre tatlandırıcı kullanmayın!

Her ne kadar zararları hakkında kesin bilgiler olmasa da, tatlandırıcı kullanırken bir uzmana danışmanızda fayda var. Ayrıca, şekersiz meşrubat içenlerin şekerlileri tercih edenlere göre daha fazla kilo verdikleri görülüyor. Beslenme uzmanları ise, vücudun şeker ihtiyacını kısmanın şekerli maddelere duyulan arzuyu körüklediğine dikkat çekiyor.