Dünyada birçok bilimsel kuruluşta farklı genetik tarama testleri yapılıyor ve bu testler, çevresel risk faktörleriyle birlikte değerlendirilerek birçok hastalıktan korunmamız için bize yol gösteriyor. Konuyla ilgili ülkemizde hizmet veren E-lab Laboratuar Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Aytaç Keskineğe “Genetik Kimlik” konusunda detaylı bilgiler verdi.

İnsan sağlığına etki eden 2 ana risk faktörü “genetik faktör” ve “çevresel faktörler” yaşam kalitemizi ciddi ölçüde etkiliyor. Geçmiş yıllarda sadece çevresel faktörlerin neden olduğu hastalıklara müdahale edebiliyorken, günümüz teknolojileri sayesinde genetik faktörler sonucu ortaya çıkan rahatsızlıklara karşı da artık tedbir alınabiliyor.

TAŞIDIĞIMIZ GENETİK RİSKLERİ DAHA ÖNCEDEN SAPTAYABİLİR MİYİZ?

Genetik şifremizi aydınlatmak üzere bilim adamları tarafından sayısız araştırmalar sürdürülüyor. Bunların birçoğu hayatımızı olumsuz yönde etkileyecek riskleri önceden tespit etmeyi sağlamıştır. Bu sayede gereken tedbirleri zamanında alarak sağlıklı ve uzun ömürlü bir yaşam sürme olasılığımız artıyor. Birçok merkezde bu işlem yanağın iç kısmından sürüntü örneği alınarak uygulamaya başlandığını belirten Dr. Aytaç Keskineğe ; “ Bu işlem için hazır oluşturulmuş örnek alma kitleri bulunmaktadır. Testi yaptırmadan yarım saat önce yemek yememek, su içmemek, diş fırçalamamak, çay, kahve ve sigaradan uzak durmak gereklidir. Ağrısız ve acısız son derece basit bir şekilde gerçekleştirilen bu işlem ile elde edilen DNA, ilgili merkeze gönderilerek testler çalışılmaktadır” dedi

Gen haritasının çıkarılması için Avrupa ve Amerika’da birçok merkez bulunuyor. Bunların birçoğu micro-array veya micro-chip teknolojisi kullanarak 1000’e yakın gen üzerinde milyonlarca noktayı inceleyerek analiz yapıyor. Bu analiz sayesinde sizin GENETİK KİMLİĞİNİZ ortaya çıkartılıyor.

GENETİK KİMLİK NE İŞE YARAR?

Bu merkezlerdeki bilim adamları ve uzman doktorlar tarafından yapılan bir dizi detaylı analiz sonucunda incelenen DNA’nız, içinde bulunduğunuz sağlık durumunuz ve gelecekteki sağlık riskler için önemli veriler saptamaktadır. Örneğin, Alzheimer için genetik yatkınlığı olan bir kişi, daha fazla B vitamini kullanarak ve matematik problemleri, sudaku, bulmaca vb. beyin jimnastikleri ile bu hastalığı geciktirebilir ve şiddetini azaltabilir.

Gelecekte karşılaşabileceğiniz bilgisi verilen birçok hastalığı sadece beslenme alışkanlıklarımızı değiştirerek önlemenin mümkün olduğunu vurgulayan Dr. Aytaç Keskineğe sözlerine şöyle devam ediyor: “Genetik risk analizi testleri sayesinde bu gibi çevresel riskleri azaltarak yaşam süremizi ve yaşam kalitemizi arttıracağımız durumlar hakkında bilgi sahibi olunmaktadır. Bu testlerin birçoğunda kişiye 80-100 sayfa uzunluğunda son derece ayrıntılı bir rapor verilmektedir. Bu raporda kişinin genlerindeki değişiklikler saptanarak bir seri algoritma ile risk analizi yapılmakta ve bunun sonucunda kişinin karşılaşabileceği hastalıklar hakkında bilgi verilmektedir. Bu testler panellerinin içeriğine göre 50-200 hastalık arasında bilgi verebilmektedir.”

YAŞLANMAYI GECİKTİRMENİN YOLU

Doğanın kaçınılmaz sonu olsa da bir çoğumuzun ilerleyen yaşlarda kabusu haline gelen yaşlılığı da Genetik Kimliğinizi öğrenerek mümkün olduğunca ertelemek mümkün oluyor. Dr. Aytaç Keskineğe “ Yaşlanma doğal bir fizyolojik süreç, yani kaçınılmaz bir son olmakla birlikte kısmen yanlıştır. Etrafımızda bunun yüzlerce örneğini görmekteyiz. Her ikisinin aynı yaşta olduğunu bildiğimiz kişiler de bile birçok farklılığa şahit olmaktayız. Yaşlanmanın hızı ve şekli genetik mirasımız içinde bulunmaktadır. Yaşlanmayı düzenleyen mekanizmalara küçük müdahaleler yaparak bu süreci geciktirmek, daha sağlıklı ve uzun yaşamak mümkündür” dedi.