Son yıllarda tüketimi artan ve sigaraya oranla daha az zararlı olduğu düşünülen nargile, sanılanın aksine sigara kadar tehlikeli. Uzmanlar, bir saatlik nargile içiminde alınan duman miktarının, bir sigara içiminde solunan duman miktarından 50 kat kadar daha fazla olduğuna dikkat çekiyor.

Sigara en popüler yöntem

Tütün kullanımının çok eski yıllara dayanmakla birlikte farklı kültürler içerisinde kullanım şekillerinin de farklılık gösterdiğini belirten Ömer Bayar, “Çiğneme, enfiye, pipo, puro, nargile gibi yöntemlerle kullanılabilen tütünün en yaygın tüketim şekli ise sigaradır. Sigaranın diğer yöntemlere göre daha popüler olma nedenlerinin başında ise içiminin daha pratik ve içe çekilebilirliğinin daha kolaylaştırılmış olmasıdır” dedi.

Sigara her yıl 7 milyon kişiyi öldürüyor

Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) yayınladığı istatistiklere göre, dünyada 1 milyarın üzerinde insanın sigara kullandığını ve her yıl yaklaşık 7 milyon kişinin sigara kullanımı nedeniyle yaşamını yitirdiğini belirten Uzman Klinik Psikolog Ömer Bayar, “Sigara kullanımı önlenebilir ölüm nedenlerinin başında gelmektedir. Sigaranın zararlarına yönelik farkındalığın toplum içerisinde giderek artmasına karşın vazgeçilmez ve bırakılması güç bir noktada olmasının en önemli sebebi ise içerisinde bağımlılık yapıcı özelliği bulunan başta nikotin olmak üzere birçok kimyasal madde içermesidir” dedi.

Nargile neden bu kadar yaygın?

Son yıllarda giderek popülerleşen bir diğer tütün kullanma yönteminin de nargile olduğunu ifade eden Uzman Klinik Psikolog Ömer Bayar, nargilenin başlarda daha çok orta yaş üzeri ve yaşlı kesim tarafından tüketilirken 2000’li yıllardan itibaren genç kesimde de yaygınlaştığını belirterek “Merak, arkadaş etkisi, sigaraya alternatif olarak tercih edilmesi, özenmek, stres ve iş ortamından uzaklaşmak nargileye başlamada öne çıkan faktörlerdir. Gençler ile yapılan çalışmalarda nargilenin tercih edilmesindeki en önemli etkenin ise sosyalleşme imkânı sağlaması olduğu gözlenmiştir. Özellikle 20’li yaşlardaki genç nüfus, kafe ve çay bahçeleri gibi arkadaşlarla bir araya geldikleri ortamlardan haz aldıklarını ifade etmiştir. Bunlara ek olarak nargile içme isteğinin sadece sosyal sebeplere dayanmadığı, biyolojik etmenlerin de büyük ölçüde etkili olduğu düşünülmüş ve buna yönelik araştırmalar yapılmıştır” dedi.

Nargile, beyindeki haz sistemini uyarıyor

Sigarada olduğu gibi nargilenin de içerdiği nikotin maddesinin bağımlılık yapıcı etkisi olduğunu ifade eden Uzman Klinik Psikolog Ömer Bayar, nargilenin beyindeki haz sistemini uyaracak şekilde tasarlandığını belirterek şunları söyledi:
“Bağımlılık etkisini pekiştiren ve zehirli bir madde olan asetaldehit ve birçok farklı toksik kimyasal madde de nargile tütünlerinde yoğun olarak bulunmaktadır. Sigaranın içimini kolaylaştıran ve pekiştirici özelliğini arttıran endüstri mühendisliği çalışmaları nargile için de kullanılmıştır. Bağımlılığın pekişmesi için tütünün yanı sıra daha fazla duyu organının uyarılması hedeflenmiştir. Bunun için özellikle beyindeki haz sistemini uyaracak şeker melası, tat ve koku sağlayan farklı meyve aromaları, kolay solunabilirlik sağlayan katkı maddeleri nargile tütünlerine eklenmiştir. Sadece duman yerine hoş koku ve tadın da alınması, nargile içen kişilerin daha çok hoşuna gitmektedir. Nargile içen kişilerin %80’inden fazlası klasik tütün yerine aromatik tütünleri tercih etmesi bunu destekler niteliktedir.”

Bir saatlik kullanımda 50 kat fazla duman solunuyor

Toplumda nargilenin sigaraya göre daha az zararlı olduğu görüşünün hâkim olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Ömer Bayar, “Ayrıca birçok kişinin nargilenin zararlarını bilmediği de gözlenmektedir. Su içeren bir sistemi olması, zararı azalttığı iddia edilen farklı aparatların pazarlanması, tek kullanımlık veya kişiye özel marpuç hizmetlerinin sağlanması, sigara kadar yaygın ve sık şekilde kullanılamaması bu algının oluşmasında etkilidir. Buna karşın nargilenin zararlarını gösteren birçok farklı çalışma mevcuttur. Nargile dumanında nikotin, katran ve ağır metaller (arsenik, krom, kurşun) bulunmaktadır. Bir saatlik nargile içiminde alınan duman miktarının, bir sigara içiminde solunan duman miktarından 50 kat kadar daha fazla olduğu saptanmıştır. Bir nargileden içe çekilen dumanın bir sigaradan içe çekilen dumana göre çok daha fazla toksik madde içerdiği de bilinmektedir” diye konuştu.

Bulaşıcı hastalık riskleri var

Sigara dumanına maruz kalınmasının 40 kadar hastalığa yol açtığını belirten Ömer Bayar, başta kanser olmak üzere, solunum yolu hastalıkları, kalp ve damar hastalıkları sigara kullanımının neden olduğu ve en sık karşılaşılan öldürücü hastalıklar olduğunu, nargile kullanımında da benzer sağlık problemlerine yol açtığını söyledi. Ömer Bayar, nargile kullanımını ile karşı karşıya kalınabilecek bir diğer sağlık sorununun ise bulaşıcı hastalık riski olduğuna dikkat çekerek bir çalışmada nargile kullanımı ile tüberkülozun bulaşabileceğinin gösterildiğine dikkat çekti.

Çocuğun sağlıklı sosyal ilişkiler kurmasına destek olunmalı

Özellikle alışkanlık ve bağımlılık haline gelmesi açısından en büyük riski ergenlik ve genç yetişkinlik dönemindeki bireylerin taşıdığı göz önüne alındığında okullarda buna yönelik eğitimlerin verilmesinin önemli olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Ömer Bayar, “Medyada tütün mamullerinin verdiği zararlara yönelik daha kapsamlı ve sık bilgilendirmelerin yapılması önemlidir. Bunun yanında nargile kafelere yönelik yaş sınırlaması getirilmesi ve bu tarz mekânların denetiminin arttırılması gerekli bir adımdır. Ailelerin ise çocuklarına rol model olabilmesi açısından bu ürünlerin kullanımından uzak durması ve özendirmemesi gerekmektedir. Ayrıca alternatif faaliyetler, hobiler ve spor alışkanlığının kazandırılması, çocuğun ihtiyaç duyduğu sosyal ortam ve ilişkileri sağlıklı yollarla yaşamasına imkân sağlayacak, böylece tütün kullanımına duyacağı istek ve ihtiyacı azaltacaktır” tavsiyesinde bulundu.