Madrid, Barcelona, Zürich, Viyana, Rosenau, Berlin, Mannheim, Freiburg, Almatı, Bişkek, İstanbul olmak üzere dünyanın 11 şehrinde öğretilen müzikterapi Dr. Rahmi Oruç Güvenç tarafından hasta gruplarının tedavisi için kullanılıyor. Güvenç Münih Yüksek Akademisi, Rosenaau Müzik Terapi Enstitüsü ve Marmara Üniversitesi bünyesinde, akademik müzikterapi eğitiminde eski Türklerin müzik ve dans terapi geleneğini, öğrencilere öğretiyor.

Homere ameliyatlarda müzikterapi kullanmış ve başarılı olmuş. Platon özellikle müziğin öğretilmesi üzerinde çok durmuş. Aesculape, sağırlığı tedavi etmek için trampet kullanmakla meşhur olmuş. Gerek Çiçero gerek Celsus, müziğin akıl hastaları üzerindeki iyi etkisinden bahsediyorlar. Aristoxenes, müziğin yemek sırasında iyi gittiğini, çünkü zihni ve fiziki aşırılığı müziğin bertaraf ettiğini söylüyor.

Türk İslam bilginleri Farabi, İbni Sina, Hasan Şuuri, Gevrekzade Hafız Hasan Efendi, haşim Bey gibi yazarlar Türk müziği makamlarının vücut organlarına, mizaca ve icra zamanlarına ait etkilerini eserlerinde yazmışlar. İbni Sina, müziğin tıpta oynadığı rolü şöyle tanımlıyor: „Tedavinin en iyi yollarından, en etkililerinden biri, hastanın akli ve ruhi güçlerini arttırmak, ona hastalıkla daha iyi mücadele için cesaret vermek, ona en iyi müziği dinletmek, onu sevdiği insanlarla bir araya getirmektir.%100 Müzikle tedavinin tarihi tıp kadar eskiye gidiyor. Çünkü insanlar, tedavi araçlarını, çoğu kez bir arada kullanmışlar.

Tokatlı Mustafa Efendi‚nin öğrencisi Hekimbaşı Gevrekzade Hasan Efendi rast, ırak, ısfahan, zirefkend, rehavi, buzurg, zengüle, hicaz, buselik, uşşak, hüseyni, nevai makamlarının hangi tür ocuk hastalıklarına iyi geldiğini eserlerinde bildiriyor. Davud Peygamber‚in hükümdar Saul‚ü ruhsal depresyondan kurtarmak için mezamir okuduğu ve mizmar çaldığı kaynaklarla günümüze kadar ulaştırılmış bir bilgi.

Günümüzden 900 sene önce Selçuklu Sultanı Nureddin Zengi tarafından Şam‚da yaptırılan Nureddin Hastanesi‚nde Türk müziği makamları yine tedavi amacıyla kullanılmış . sonraki dönemlerde Amasya, Sivas, Kayseri, Manisa, Bursa, İstanbul (Fatih Külliyesi) ve Edirne şifahanelerinde müzik ile tedavi uygulanmış.

İlk defa Hintliler müziğin bitkiler üzerindeki etkisini incelemişler, 1900‚lü yıllarda ise İngilizler ve Amerikalılar bu incelemeleri geliştirerek ilginç sonuçlar bulmuşlar. Rock müziğin tonlarının bitkileri soldurduğu bu araştırmada çıkan sonuçlardan biri.

Osmanlılar‚da gerek çocukların gerekse erişkinlerin hastalıklarının müzikle tedavisinde temelde müzikteki denge, uyum ve adalet kavramının bulunduğu anlaşılıyor. Kanuni‚nin hekimlerinden Musab Harun müziğin şehzadelerin eğitiminde oynadığı rolü şöyle dile getiriyor:Müzik ile mizaçlarını sakinleştiren, ıslah eden şehzadeler büyüdükçe doğruluk yolunda adalet ile ilerlerdi. Bu da alemin nizamını ve ıslahını sağlardı. „ Osmanlı saray hekimi Musa Bin Hamu‚nun Kanuni Sultan Süleyman‚a ithaf ettiği diş tababetine ait Türkçe eserde diş hastalıklarının müzikle tedavisinden bahsederken çocuk psikiyatrisi bakımından müzik tedavisinin önemini bilen eski hekimlerin bunun için bunun için hükümdar çocuklarının beşikte müzikle uyutulmasını tavsiye ettiklerini kaydetmesi Türk Çocuk Psikiyatrisinin 16. yüzyıldaki parlak devrinin bir kanıtı.

Müzikle tedavi metodlarının araştırılmasına Amerika‚da II. Dünya Savaşından sonra Müzik Araştırma Merkezi‚nde ve Walter Reed Hastanesi‚nin bir bölümünde başlanmış. Halen Amerika‚da müzikle tedavi cemiyeti bulunuyor. Bu cemiyete sadece müzik ve müziğin psikiyatride kullanılışı konusunda çalışmalar yapmış olanlar kabul ediliyor. Cemiyete alınanlar, kişilikleri, uyum yetenekleri, görüş yeterlilikleriyle olduğu kadar müzik yetenekleriyle de değerlendiriliyor. Bugün, birçoğu Amerika‚nın orta ve Batı bölgelerinde olan tıbbi kolej ve üniversitelerde özel müzikoterapi kursları düzenleniyor. Ancak bu işle uğraşanların özel bir eğitimden geçmesi şart koşuluyor. Bu tedavi metodunun uygulayıcısı ve eğitmeni olarak bugün Amerika‚da bine yakın uzman faaliyet gösteriyor. Kalifornya eyaleti resmi olarak ilk defa müzikle tedavi metodunu mecburi kılmış, Kalifornya‚yı örnek alan diğer on beş eyalet de bu metodu uygulamaya başlamış.

Amerika‚da ancak II. Dünya Savaşı‚ndan sonra keşfedilen müzikle tedavi Türklerde çok eski zamanlardan beri biliniyor ve uygulanıyor olmasına rağmen günümüzde bu alanla ilgili çalışmalar gerilemiş durumda. Müziğin insan vücudu üzerindeki olumlu etkileri tarihteki birçok olayla kanıtlandıktan sonra günümüzde bu tedavi yönteminin göz ardı edilmesi, açılan şifahanelerin ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Psikiyatri Kliniği‚ndeki müzikterapi bölümünün kapatılması akla anlaşılır gelmiyor. Cerrahpaşa Psikiyatri Ana Bilim Dalı Başkanı, Etnomüzikoloji Araştırma Bölümü‚nün o dönemdeki müdürü Ayhan Songar vefat ettikten sonra yeni gelen yönetimin isteği üzerine bu bölüm tamamen kapatılmış. O dönemde bölümün sanat yönetmenliğini yürüten Rahmi Oruç Güvenç daha sonra kurduğu Türk Müziğini Araştırma ve Tanıtma ˆ TÜMATA grubu ile çalışmalarına devam etmiş. TÜMATA‚nın müzikle tedavi konusundaki çabaları göz ardı edilemeyecek kadar önemli ama çalışmalarının desteklenmesi gerekiyor. Grup kanserli hastalar üzerinde yaptığı müzikterapi seansları ile geçtiğimiz yaz döneminde olumlu sonuçlar elde etti.

Günümüzde eski Baksı‚ların trans, dans, kopuz, dombra, davul birlikteliği ile örülen tedavi seansları, Kazakistan, Altay, Saha, Kırgızistan Tuva, Ural bölgelerinde hala yaşıyor. Karacorga adı verilen eski Baksı dansı, Oruç Güvenç tarafından aktif mizikterapinin yaşayan en eski örneği olarak dünyanın çeşitli ülkelerinde bulunan 11 merkez (Madrid, Barselona, Zürich, Rosenau, Berlin, Mannheim, Freiburg, Almatı, Bişkek, İstanbul) ve 6 okul (Rosenau, Zürich, Barselona, Berlin, Mannheim, Madrid) faaliyeti kapsamında hem eğitim için hem de çeşitli hasta gruplarının tedavisi için kullanılıyor ve öğretiliyor. Münih Yüksek Müzik Akademisi, Rosenau Müzikterapi Enstitüsü ve Marmara Üniversitesi eğitim öğretim kooperasyonu bünyesinde, akademik müzikterapi eğitiminde eski Türklerin dans ve müzik terapi geleneği öğrencilere, Oruç Güvenç tarafından öğretiliyor. TÜMATA‚nın çalışmalarına katılmak için her Salı Sultanahmet‚teki Otağ Müzik Merkezi‚ne gidebilirsiniz.

Müzikterapinin Etki Alanları

Müzikle tedavi, psikiyatrik durumlarda kesin yararlar sağlıyor. Müzikle tedavinin şizofrendeki etkisi, heyecanların yeniden öğrenilmesi şeklinde tanımlanıyor. Başkalarıyla ilişkiye girmeden ve bir mecburiyet hissetmeden yavaş yavaş duygu fonksiyonlarını harekete geçirip canlandırıyor. Şizofrenik hastaların önceden tanıdıkları bir melodi, bu tip hastaları yaşadıkları fanteziden kurtarıp realiteye tekrar dönüştürebiliyor. Şizofrenik bir hastanın sakinleştirici veya rahatsız edici bir müzik karşısında beklenen reaksiyonları göstermeye başlaması, iyiye doğru gittiğini gösteren belirtilerden biri. Yetişkinlerde görülen ruhi hastalıklarda da müzikle tedaviden yararlanılıyor. İyi düzenlenmiş müzik icraatı, hastaların sıkıntılarını gidererek heyecan ve düşüncelerine yön verip içinde olduğu hissi ve fikri saplantılardan uzaklaşmasını sağlıyor, onların sosyal ilişkilerini kuvvetlendiriyor ve benliklerin yıkımına da engel oluyor.

Türklerde ilk ciddi müzik tedavisi Osmanlı Devleti zamanında başlıyor. Ancak, Orta Asya‚da Anadolu öncesi zamanda Baksı‚lar, Orta Asya Türkleri arasında yaşamlarına devam ediyorlar.

Müzik sara, melankoli, depresyon, merak hastalığı, aşırı coşku, bağımlılık, uyur gezerlik, donukluk, neşesizlik, histeri nevrozu, kriz, felç, konuşamama hastalığı, zeka azlığı, tarantula denilen iri örümceğin ısırması sonucu meydana gelen hastalık, ayak parmaklarında, eklem romatizması, kalça ağrıları, kalça kemiği ağrıları, romatizma, veba, kızamık, kuduz hastalıklarını iyileştirmek için de kullanılmış. Çünkü müzik, insanın ruh halini etkiliyor. Zorlayıcı, ikna edici, telkin edici unsurlara sahip. İnsan