İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Yrd. Doç.Dr. Rüştü Uçan, “Lodos olduğu zaman sobaları söndürmek gerekiyor. Sobayı kapattıktan sonra odayı iyice havalandırmadan odaya girilmemeli” dedi.

Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Rüştü Uçan, son günlerde etkili olan lodoslu havalarda olası karbonmonoksit zehirlenmelerine karşı alınacak önlemleri anlattı. Yrd. Doç. Dr. Uçan ve İBB İtfaiye Eğitim Merkezi’nden Abdurrahman İnce şunları söyledi:

Ülkemizde her kış yaşanan soba zehirlenmelerinin en önemli etkeni karbonmonoksit zehirlenmesi. İdeal yanmalar hariç yanma tamamen gerçekleşemez. Yani %100 dönüşüm olmaz. Yarım yanma söz konusu olur. Bunun çeşitli nedenleri vardır.

İlk başlangıçta sıcaklık yetersizdir. Dengeye kavuştuğunda ideale yakın yanma söz konusu olabilir. Ancak özellikle katı yakıtlarda bu durum çok daha fazladır. Kömür ve odun yandığı zaman, özellikle kömür yandığı zaman karbonmonoksit ortaya çıkar. Karbonmonoksit zehirlenmeleri ölüme yol açar.”

Soba zehirlenmelerine karşın soba kurulumunun önemine dikkat çeken Uçan ve İnce, önemli önerilerde bulundu:

Baca çekişi iyi olmalı

“Baca çekişlerinin çok iyi olması lazım. İçerdeki yanma odasında bu olay gerçekleşiyor ama yanma ürünlerinin çekilerek bacadan atılması lazım. Tabii doğal bir şey var, ısınan gazlar genleştiği için hafifliyor, hafiflediği için de yükseliyor. Biz bunu kullanarak baca sistemini, borusunu, bacasını buna göre ayarladığımızda, iyi çekişli bir bacayla dışarı attığımızda karbonmonoksit gibi zehirli gazlar hiç bir zaman odanın içine geri dönmez. Yanma sırasında başka ürünler de çıkar, bunların hepsi bacadan atılır atılması da gerekir.

Sızdırmazlık önemli!

Ancak bağlantılar iyi yapılmadıysa, boruların arasından sızıyorsa veya boru temizliği yapılmadıysa, borular dolduysa tehlikeli durumlar ortaya çıkar. Yine aynı şekilde baca, usulüne uygun yapılmadıysa bu etkiler. Boruların yeterli yükseklikte ve sızdırmaz olması lazım.

Soba bacaya yakın olmalı!

Sobanın bacaya yakın kurulması lazım. Fazla dirsek kullanmamak lazım. Odun/kömür sobalarının borularının ayda bir temizlenmesi gerekiyor. Boru temizliği de düzenli olarak yapılmalı. Baca temizliklerinde kömürlü olanların yılda iki defa temizlenmesi, gazlı olanların yılda bir defa temizlenmesi gerekiyor.”

Lodoslu havalarda soba söndürülmeli

Lodoslu havalarda sobaların mutlaka söndürülmesi gerektiğini belirten Uçan, “Normal şartların dışında, özellikle lodos olduğu zaman sobaları söndürmek, kapatmak lazım. Çünkü eğer baca üzerinde iyi bir rüzgar yönlendiricisi yoksa lodos bacadan giriyor. Dolayısıyla bu karbonmonoksit zehri başta olmak üzere tüm yanma ürünlerini, dumanı odanın içine basıyor. Ve bu şekilde ölümler gerçekleşiyor. Dolayısıyla vatandaşlarımızın buna çok dikkat etmesi lazım. Sonuçta yanma ürünleri, duman zehirlidir. İçlerinde en zehirli olan da karbonmonoksittir. Dolayısıyla iyi çekiş yapacak şekilde yanma ürünlerinin dışarıya atılması lazım. Rüzgarlı havalarda da eğer içeriye duman basması oluyorsa derhal önlemini alıp sobayı kapattıktan sonra bu odayı iyice havalandırmadan bu odaya bir daha girmemek lazım.” uyarısında bulundu.