Hızlı araçlarla yolculuk ederek, zaman dilimlerinin atlanması sonucu oluşan jet- lag, beyindeki zaman merkezlerinin birbirleriyle çelişkiye düşmesinden kaynaklanıyor. Jet-lag'in nedenini keşfeden uzmanlar, pek yakında buna karşı ilaç geliştirilebilmesinin olanaklı olduğu müjdesini verdi.

ABD'deki Washington Üniversitesi araştırmacılarına göre uzun uçak yolculuklarının yarattığı sarhoşluk, beyinde, biri 24 saatlik zamana, diğeri ise güneşin doğuşu ve batışına göre ayarlanmış iki zaman merkezi bulunmasından kaynaklanıyor.

Dr. Horacio de la Iglesia, "Bu iki zaman merkezinin nasıl senkronize olduklarını keşfedebilirsek, jet-lag'e karşı ilaç geliştirmek de mümkün olabilir" dedi.

Uykuyu denetliyor

Beyinde 'SCN' adı verilen küçük bir bölge, uyku, hormon ve ateş seviyesini kontrol ediyor. Bu bölgenin aynı zamanda güneşin doğuşu veya batışı gibi çevresel faktörlere bağlı olduğu sanılıyor. Ancak uzmanlar, aynı beyin bölgesinde bir başka alanın var olduğunu, bu bölgenin de 24 saatlik gün ayarına göre belirlendiğini ve çevresel faktörlerden bağımsız olarak çalıştığını tahmin ediyor. Bilim adamları jet-lag'i çözmek için fareler üzerinde deneyler yaptı. 12 saat yerine, 11 saatlik gece ve gündüz ritmine maruz bırakılan farelerin bir süre sonra gece vaktinde gündüz alışkanlıklarınısergiledikleri görüldü. Hayvanların beyinlerindeki gündüz ve gece üretilen protein seviyelerini ölçen uzmanlar, normal şartlarda ışık varken üretilen proteinin, fareler gece vakti gündüze özgü davranışlar sergilemeye başladıklarında da üretildiğini saptadı. Buradan, beyinde gündüz ve geceden bağımsız olarak 24 saatlik ayarı takip edebilen bir merkez olduğu sonucu çıktı. Zaman dilimleri arasında yolculuk etmek bu iki zaman merkezinin senkronunun bozulmasına, bu da uzun uçak yolculuklarında jet-lag'e yol açıyor.