Kadın üreme organları kanserleri olarak tanımlanan 'jinekolojik kanserler', ortalama 50'li yaşlarda ortaya çıkıyor. Tarama ve testleri düzenli yaptırmak, tekeşli yaşamak hayat kurtarıyor. Amerikan Kanser Derneği, 2005'te, ABD'de 211 bin meme kanseri, 10 bin 370 rahim ağzı kanseri, 40 bin 880 rahim kanseri, 22 bin 220 yumurtalık kanseri, 5 bin 900 vulva - vajen kanseri gelişeceğini ve bu hastalıklardan dolayı 69 bin kadının öleceğini tahmin ediyor. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nde sadece jinekolojik kanser ameliyatları ve kemoterapilerinin yapıldığı Jinekolojik Onkoloji Bilim Dalı'nın öğretim üyelerinden Prof. Dr. Tugan Beşe, konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı...

Jinekolojik kanserler kaç başlık altında toplanıyor?
Kadın üreme organlardan kaynaklanan kanserler sırasıyla; rahim ağzı (serviks) kanseri, rahim (uterus) kanseri, yumurtalık (over) kanseri, dış genital organ (vulva) ve vajen kanserleridir. Meme kanserinin teşhisi aşamasında kadın doğum hekimlerine büyük görev düşüyor. Muayene ve 40 yaşından sonra yılda bir kez yapılacak olan mamografi taramasıyla, meme kanseri çok erken yakalanabilir.

Sigara içen risk altında Görülme sıklığı nedir?
Dünyada en çok rahim ağzı kanseri görülür. Bunu rahim, yumurtalık ve vulva- vajen kanserleri izler.

Kimler risk altında?
Rahim kanseri için, geç yaşta (52'den büyük) menopoza girme, şişmanlık, polikistik over hastalığı, menopozda sadece östrojen ilacı kullanmak, doğurmamak, önemli risk faktörleri. Rahim ağzı ve vulva kanseri için de HPV, kadın veya partneri-nin çokeşli olması, sigara içmek. Yumurtalık kanseri için ise, ailede yumurtalık veya meme kanseri bulunması ve kısırlık risk yaratan durumlar.

Hangi yaşta hangi tetkik yapılmalı?
Meme: 40 yaşından sonra yılda bir kez mamografi. Rahim: 40 - 45'ten sonra yılda bir kez jinekolojik muayane ve ultrason. Yumurtalık: Yılda bir kez jinekolojik muayene. Rahim ağzı: Cinsellik başlar başlamaz, yılda bir kez smear testi. Vulva: Belli aralıklarla jinekolojik muayene.

EN ÖNEMLİ BELİRTİLER NELER? Karında şişlik ve ağrı varsa dikkat!
Jinekolojik kanserlerin belirtileri nelerdir?
Yumurtalık kanseri küçükken bir şikâyet oluşturmaz. Ancak, muayene ve ultrasonografi sırasında yakalanabilir. Karın içerisine yayılmış yumurtalık kanserleri ise karında şişkinlik, ele gelen kitle hissi, ağrı yapabilir, bazen de vajinal kanamaya neden olabilir. Küçük boyuttaki rahim ağzı kanseri de belirti vermez. Smear testi ve kolposkop incelemesi sonucu tanı koyulabilir. Ancak ilerlemiş serviks kanserlerinde lekelenme tarzında akıntı, koku, vajinal kanama gözlenebilir. Rahim kanserleri ise adet düzensizliği yapar. Menopoza girmiş bir kadında vajinal kanama görülürse, bu durum rahim kanserinin belirtisi olabilir. Dış genital organ kanserleri ise, hasta tarafından kolaylıkla fark edilebilir.

NASIL KORUNMALI?
Smear testi çok önemli
Rahim ağzı kanserinden nasıl korunmalı? Human Papilloma Virus (HPV) ile enfeksiyon, rahim ağzı kanserini tetikler. Bu virüsün bazı tipleri, genital bölgede siğile de neden olur. Korunmasız olarak çokeşli cinsel yaşamı olanar HPV'ye maruz kalabilir.

Smear testi ve kolposkopi cihazı ne gösterir? Smear'de, rahim ağzından dökülen hücrelerde kanser öncesi değişikliklerin mevcut olup olmadığı araştırılır. Smear'in hastalığı yakalama oranı yüzde 65-70'tir. Kolposkopi ise, çıplak gözle görülemeyen değişiklikleri saptar.

AMELİYAT ÇÖZÜM MÜ?
Rahmi çıkarmak yeterli olmuyor Jinekolojik kanserlerin tedavisi nasıl oluyor?
Çoğu kadın, 'jinekolog onkolog'lardan habersiz. Jinekolojik kanserlerin cerrahi tedavisini yapabilen kadın doğum hekimi çok az.

Cerrahi tedavi ne zaman düşünülmeli?
Ülkemizde jinekolojik kanserli bir hastaya genellikle yapılan işlem, rahim ve yumurtalıkların çıkartılmasıdır. Ancak sadece bu, tedavi için teknik olarak yetersizdir. Bu şekilde cerrahi tedavisi yapılmış hastalar ameliyatlarının akabinde jinekolojik onkolojiyle ilgilenen bir merkeze başvurmalı.

Milliyet