Bugüne kadar çoğunlukla yanlış beslenme, geç evlenme gibi sebepler sorumlu olarak gösterildi. Ancak Altınbaş Üniversite Hastanesi Medical Park Bahçelievler Üroloji Uzmanı Doç. Dr. Abdulkadir Tepeler, farklı bir noktaya da dikkat çekti: “Fazla sıcak spermlerin ölümüne ve DNA hasarına sebep olur. Dizüstü bilgisayar da ısı üretir, uzun süre testislerin üzerinde durursa sperm kalitesini olumsuz etkiler!”

Erkek üreme hücreleri olan spermler, yumurta yani testis içindeki hücreler tarafından üretilir. Yumurta kesesi, yapısal olarak testislerin sağlıklı spermler üretmesi için en elverişli ortamı sağlayacak yapıdadır. Mekanik korumanın yanında, testisler için en uygun sıcaklığı sağlayarak klima görevi de üstlenen yumurta kesesi, bu özelliği ile sperm oluşumu için en uygun ısı şartlarını sunarak sağlıklı spermlerin oluşumuna katkıda bulunur. Yükselen vücut ve yumurta kesesi sıcaklıkları spermlerin ölümüne ve DNA hasarına sebep olur. Testislerin ısısında yaklaşık 1 derecelik yükselme, sperm üretimini yüzde 14 azaltabilir.

BACAK BACAK ÜSTÜNE ATARAK OTURMAYIN

Oturur veya yatar pozisyonda testiste ısı artışı olur. Hareket güçlüğü yaşayan, oturur veya yatar pozisyonda kalan sinir sistemi hastalarında yumurtalık ısı artışına paralel sperm kalitesinde düşüş olduğu gösterilmiştir. Benzer şekilde ofiste veya uzun süre bilgisayar karşısında oturmak da testiste ısı artışına sebep olur. Bacak bacak üstüne atarak uzun süreli oturmak veya ısı yayan bir zemin üzerinde oturmak (örneğin ısıtıcılı araba koltukları) en sakıncalı durumlardandır.

İÇ ÇAMAŞIRINIZ DAR OLMASIN

Yumurtaları vücuda yaklaştırıp hatta sıkan iç çamaşırları 1.5-2 derecelik ısı artışına sebep olur. Bu iç çamaşırları ayrıca kesenin havalanmasını engeller ve ısı kaybını önler. Sonuçta testislerin fonksiyonları bozulur ve sperm kalitesi düşer. Bunun aksine daha bol iç çamaşırı giyen erkeklerin sperm sayı ve hareketlerinin daha iyi olduğu bilinmektedir. Sıcak banyolar, jakuzi, sauna veya sıcak yüzme havuzları testislerde ısı artışı ve buna bağlı fonksiyon bozukluğu yaparak geri dönüşümlü şekilde sperm üretimini olumsuz etkiler. Bulunduğumuz dijital çağda, dizüstü bilgisayarlar oldukça sık kullanılıyor. Oturur pozisyonda bacaklarımızın üzerinde bulunan bilgisayarlar ısı üretir ve uzun süreli kullanımında testislerde ısı artışı yaparak sperm üretimini olumsuz etkileyebilir.

FIRINCILAR KISIRLIK RİSKİ ALTINDA

Obezite bugün birçok hastalığın sebebi olarak gösterilmektedir. Vücut kitle indeksi yüksek olanlarda (25’ten yüksek), normal olan kişilere göre göre sperm sayı ve hareketlilik oranı yüzde 25 oranında daha düşüktür. Buna paralel olarak çocuk sahibi olamayanlarda da obezite oranı daha yüksektir. Metabolik ve hormonal etkilerinin yanında obezite hareketsizlik ve karın-kasık bölgelerinde yağ birikimine yol açar. Bunların neticesinde testislerde ısı artışı ve sperm üretiminde bozulma olur.

Yüksek derecelerde ısıya maruz kalan kişilerin testisleri olumsuz etkilenebilir ve sonuçta bu kişilerin sperm değerleri düşerek çocuk sahibi olmaları gecikebilir. Kaynak işçileri, fırın çalışanları veya seramik-demir-çelik farika çalışanları, gemilerde özellikle motor bölümünde çalışanlar, oturarak uzun süreli motorlu araç kullananlar, hamam veya kaplıca çalışanları gibi yüksek ısıya maruz kalan işçiler özellikle risk altındadır. Varikosel de (testisteki kirli kanı kalbe götürmekle görevli toplardamarların genişlemesi) testislerde ısı artışı yaparak sperm değerlerini bozar. Çocuk sahibi olamayan erkeklerin yüzde 40’ında ve daha önce çocuğu olup da tekrar çocuk sahibi olamayan erkeklerin yüzde 80’inde de sebep varikoseldir. Varikosel olan testiste sağlıklı testise göre 2.5 derece ısı artışı olduğu gösterilmiştir. Sperm değerlerinde bozulma olan varikosel hastalarında mikro-cerrahi ile düzelme sağlanabilmektedir.