İstanbul Özel Hizmet Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uzm. Dr. Çiğdem Türkmen migren, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Baş ağrısı toplumun büyük kesiminde görülebilen ve insanların büyük çoğunluğunun hayatlarının değişik dönemlerinde karşılaştığı ve çare aradığı bir problemdir.

25 ile 55 yaş arasında daha sık görülen migren ağrısı yaşam kalitesini en sık etkileyen sorunlar arasında yer almaktadır. Türkiye’deki araştırmalar migrene bağlı iş gücü kaybının yılda ortalama 5 gün olduğunu göstermektedir.

Migren, ataklar halinde gelen, 4-72 saat süren, tekrarlayıcı bir baş ağrısı tipidir. Baş ağrısı tipik olarak tek taraflıdır. Zonklayıcı özellik gösterir, orta-ağır şiddettedir.

Yürümek, merdiven çıkmak gibi rutin fiziksel aktivite ile ağrı artış gösterebilir. Bulantı, kusma, ışığa veya sese karşı hassasiyet baş ağrısına eşlik edebilir.

Migren kimlerde daha sık görülür?

Migren en sık 25-55 yaş arası görülür. Kadınlarda erkeklerden daha sıktır; tüm hayatları boyunca kadınların %18’ini, erkeklerin %6’sını etkiler.

Migren kişinin hayatını nasıl etkiler?

Migren ağrısı kişinin normal aktivitelerini engelleyebilir, hem migren yakınması olan kişinin hem de yakınlarının yaşam kalitesini bozabilir. Migren ağrısı çeken kimi hastaların semptomları, günlük yaşantısını aksatacak kadar şiddetli olabilir. Kişiyi işine gitmekten ve günlük işlerini yapmaktan alıkoyabilir. Oysa migren tedavisi için kullanılmakta olan birçok ilaç vardır.

Migrene neden olan faktörler

Migreni tetikleyen birçok faktör vardır bunlar kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Migrenin başlamasına sebep olabilen başlıca faktörler;

1) Stres: Emosyonel olaylar migrenin başlamasında önemli role sahiptirler.

2) Hormonal Değişiklikler: Migrenli kadınların büyük bir kısmında ataklar adet döneminde sıklaşır ve şiddetleri artar. Bazı kadınlarda ise migren krizleri sadece adet dönemlerinde olur.

3) Beslenme ve Bazı İlaçlar: Çeşitli yiyecekler (eski peynir, çerez, çikolata, tütsülenmiş ya da salamura balık/et), içecekler (kırmızı şarap gibi), çeşitli katkı maddeleri içeren yiyecekler (Sodyum nitrit; sosis, salam, işlenmiş etler. Monosodyum glutamat; çin yemekleri ve birçok restoran yemekleri. Aspartam; sakızlar, diyet içecekler. Tiramin; eski peynir, bakla, salamura edilmiş veya işlenmiş yiyecekler), çeşitli ilaçlar (doğum kontrol hapı gibi) ağrıyı tetikleyebilir.

4) Uyku: Fazla uyku ve uykusuzluk migren krizini başlatabilir.

5) İklim Değişiklikleri: Bazı migren hastaları iklim ve hava değişikliklerinden etkilenebilirler.

6) Kokular vs: Bazı ağır kokular migreni provoke edebilir, bu durumlardan kaçınılmalıdır.

Migren ataklarını diğer baş ağrılarından ayıran özellikler

1) Tedavi edilmediğinde ya da yetersiz tedavi uygulandığında 4-72 saat sürer,
2) Genellikle tek taraflı ağrı hissedilir,
3) Ağrı zonklayıcı özelliktedir,
4) Ağrı hareketle artma gösterebilir,
5) Ağrıya bulantı ve /veya kusma eşlik eder,
6) Işığa ve sese duyarlılık oluşur.

Aura nedir?

Bazı kişilerde migren ağrısından önce genellikle 5-20 dakika içinde basamaklı olarak gelişen ve 60 dakikadan kısa süren bir aura dönemi olur. Aura parlak ışık çakmaları, titrek, renkli zikzak çizgiler, kör noktalar, bir tarafta görme kaybı gibi görsel değişiklikleri içerebilir. Aura ayrıca kollar veya bacaklarda karıncalanma ya da uyuşmayı veya baş dönmesini de içerebilir. Belirtilerinizin başka bir fiziksel sorundan değil migrenden kaynaklandığından emin olmak için, doktora gitmelisiniz. Belirtilerinizi gözden geçirdikten ve sizi muayene ettikten sonra doktorunuz migren olduğunuzu söyleyecek ya da diğer olasılıkları ekarte etmek için ileri testler isteyecektir.

Migren nasıl tedavi edilir?

Günümüzde, devam eden araştırmalar sayesinde migren hakkında daha fazla şey bilinmekte ve migreni önlemek ya da tedavi etmek için daha fazla seçenek bulunmaktadır.

Nadir atak geçiren hastalar için sadece o anki ağrıya yönelik tedavi yapılması tercih edilirken, sık atak geçiren (ayda 4 ve üzeri atak) migren hastaları için sıklıkla önleyici ilaç tedavisini tercih edilmektedir. Tedavi, hekimin önerdiği şekilde uygulanınca atakların sıklığı ve şiddeti belirgin olarak azalabilmektedir. Ayrıca migrenin ilaç dışı tedavi yolları da ilaç tedavisine destek olarak kullanılmaktadır. Migren tanısı mutlaka nöroloji uzmanı tarafından konur. Baş ağrısına sebep olabilecek birçok neden olabileceği ve bunların bir kısmının tehlikeli olabileceği unutulmamalıdır.

Unutulmamalıdır ki migren tedavisi olan bir hastalıktır.

Migren hastalarına tavsiyeler

Migreninizi hangi faktörlerin tetiklediğini bilmeniz önemlidir. Bunun için atak geldiği sırada neler yiyip içtiğinizi düşünebilirsiniz. Bunun için baş ağrısı günlüğü tutmak uygun olabilir.

Bu günlükte, "olası tetikleyiciler" kısmına en son aktivitelerinizi, diyet, stres ve ilaçları yazın. Bunlar sizin neyin migrene yol açtığını anlamanıza yardım edecektir. Böylece hem nelerden uzak durmanız gerektiğini görür, hem de bu günlüğü doktorunuza gösterebilirsiniz.

Mini Test - Baş Ağrınız Migren olabilir mi?

> Baş ağrınız çalışabilmenizi ya da hayattan zevk alabilmenizi kısıtlıyor mu?

> Baş ağrılarınız hakkında uzman bir hekimle konuşmak ister misiniz?

Bu sorulardan en az birine yanıtınız evet ise aşağıdaki testi cevaplayınız.

Son üç ay içinde, baş ağrılarınız sırasında aşağıdakileri yaşadınız mı?

1.Midenizde bulantı veya rahatsızlık hissettiniz mi?

A) Evet
B) Hayır

2. Işık sizi rahatsız etti mi?

A) Evet
B) Hayır

3.Baş ağrılarınız çalışabilmenizi ya da istediklerinizi yapabilmenizi en az bir gün kısıtladı mı?

A) Evet
B) Hayır

Değerlendirme:

3 sorudan en az 2’sinin yanıtını evet ise baş ağrılarınızın sebebi büyük olasılıkla migren olabilir.