Son yıllarda yapılan birçok çalışmada, hastaların büyük bir kısmının dişlerinin renginden memnun olmadığı ve daha beyaz diş arzusu taşıdıkları belirtilmiştir. Bu durum, diş beyazlatıcı ürünlere olan talebi de arttırmıştır. Diş hekimliğinde daha beyaz dişler elde edilmesi amacıyla; diş taşı temizliği, ofis ve ev tipi beyazlatma tedavileri, porselen laminalar ve veneerler ve beyazlatıcı diş macunları gibi birçok farklı yöntem kullanılmaktadır.

Diş hekimi tavsiyesi dışında kullanılan beyazlatma ürünleri riskli olabilir

Günümüzde over the counter (tezgah üstü ürün) kullanımında, bir hayli artış olduğu görülmektedir. Over the counter (OTC) ürünler; diş hekiminin kontrolü olmaksızın, hastaların marketlerden ve eczanelerden satın alarak kullandıkları ürünler ile yapılan beyazlatma yöntemidir. Bu amaçla; beyazlatma bantları, diş macunları, diş ipi, gargaralar, sakızlar ve vernikler kullanılmaktadır. Bu amaçla kullanılan ürünlerin bazıları her ne kadar etkili olsa da, diş hekimi kontrolü dışında olduğu için bu ürünlerin kullanımı kimi zaman problemlere neden olabilir. Beyazlatıcı diş macunları, nispeten OTC içinde nispeten daha güvenilir ürünlerdir. Beyazlatıcı diş macunları ile içeriğindeki farklı formülasyonlarla, hem etkili bir temizlik hem de etkili bir beyazlık beklenmektedir. Beyazlatıcı diş macunları içeriğine göre; aşındırıcı içerikliler, kimyasal beyazlatma ajanı içerikliler, optik özellikte olanlar ve aktif karbon içerikliler olarak sınıflandırılmaktadır.

Beyazlatıcı diş macunları nasıl etki gösteriyor?

Dışsal renklenmeleri uzaklaştırmak ve tekrar oluşmasını önlemek için abraziv partikül içeren diş macunları sıklıkla kullanılmaktadır. Abraziv içerikli macunların günlük kullanımı, diş renklenmesine neden olan kromoforları uzaklaştırmakta, diş yüzeyine yapışmasını ve böylece renklenmeyi azaltmaktadır. Macun içeriğindeki abraziv partiküller boyutu büyüdükçe aşındırıcılık ve leke çıkarıcı etkinliğinin de artacağını belirtmişlerdir. Kimyasal içerikli beyazlatıcı diş macunları, dişleri renklendiren pigmentleri kimyasal olarak değiştirerek renklenmeyi önlemektedir. Optik özellikteki beyazlatıcı diş macunları ise ‘‘blue covarin’’ gibi pigment içerikleri sayesinde etki göstermektedir. Fırçalama sonrası; mavi, ince, yarı transparan bir film tabaka diş yüzeyinde birikmektedir. Bu ince film tabakası ve ışık etkileşimi ile dişler daha beyaz ve parlak görünmektedir. Son zamanlarda aktif karbon içerikli beyazlatıcı diş macunları da sıklıkla kullanılmaktadır. Bugün piyasaya sunulan diş macunlarındaki kömür, oksitlenen aktif kömürün ince bir toz formudur. Florit içeren ürünler olduğu gibi, flor içermeyen aktif karbon içerikli beyazlatıcı diş macunları da bulunmaktadır. Kömürün, flor üzerinde inaktive edici etkisi ve çürük önleyici etkinliğinin araştırılması gerekmektedir. Aktif karbon içerikli diş macunlarının etkinliğinin değerlendirildiği bilimsel çalışmalara ihtiyaç vardır. Literatürde, kimyasal ajan içerikli diş macunlarına, hidrate silika gibi abraziv (aşındırıcı) içerik ilavesinin beyazlatma etkinliğini arttırdığı belirtilmiştir.

Diş macunlarındaki aşındırıcı özellik, güvenli seviyede tutulmalı!

Relative Dentine Abrasivity (RDA) (Göreli Dentin Aşındırıcılığı) ise diş macunlarının aşındırıcılığının belirtilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Aşındırıcı içerik, lekelerin uzaklaştırılması ve renklenmenin giderilmesi için önemlidir. Ancak diş macunları içerisindeki aşındırıcı içerik miktarı, dişlerin zarar görmemesi için güvenli seviyede tutulmalıdır. Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO), diş macunu RDA değerinin 250’yi geçmemesi gerektiğini belirtmiştir. Beyazlatıcı diş macunlarının RDA değeri 60-100 arasında (16) ya da 100’den yüksek olarak değişmektedir.

Hangi tür ürünleri tercih etmeli?

Diş aşınmalarının sıklıkla görüldüğü günümüzde, diş hekimleri hastalarına düşük RDA değerli ve minimum aşındırıcı özellikte diş macunlarını önermektedir. Düşük aşındırıcılı diş macunlarının, renklenmeyi gidermede daha az etkili olacağı belirtilmiştir. Ancak diş macunlarının renklenmeyi önleme (beyazlatma) etkisini değerlendirirken, sadece aşındırıcıları değil, macunun tüm içeriğini birlikte değerlendirmek gerekmektedir.