Özellikle çocuk sahibi olmak isteyip de bir yıl içinde çocuğu olmayan erkeklerin mutlaka test yaptırması gerektiğini söyleyen uzmanlar, sonuçların çok çabuk belli olduğunu söylüyor

Jinemed Hospital Başhekimi Dr. Meriç Karacan, kısırlık tedavisi ve sperm testiyle ilgili sorularımızı yanıtladı:

Erkeklere niçin sperm testi yapılır?
Çocuk sahibi olmak istediği halde 1 yıldan fazla süre içinde çocuğu olamayan erkeklere sperm testi yapılır. İlk yapılacak araştırma, erkekten elde edilecek spermin incelenmesidir. Bunun nedeni spermin kolay elde edilebilmesi, işlemin hızla sonuç vermesi ve testin ucuz olmasıdır. Erkekten alınan sperm örneğinde sperm hücrelerinin sayısına, hareketine ve şekline bakılmaktadır.

Sperm testi ile bir erkeğin kısır olduğu nasıl anlaşılır?
Normal bir ilişki sırasında, bir erkek 50-60 milyon civarında sperm bırakır. Yapılan incelemede erkeğin sperm sayısı mililitrede 20 milyonun altındaysa, erkek kısır olarak kabul edilir. Ayrıca spermlerin en az yüzde 30'unun hareketli ve yine yüzde 30'unun normal şekilli olmaları beklenir. Erkekte doğuştan sperm üretiminde bozukluk ya da spermi taşıyan kanallarda tıkanıklık olması durumunda, sperm sayısı düşer. Varikosel varlığında da spermde şekil bozukluğu olur; bu da üreme kapasitesini düşürür.

Sperm testi nasıl yapılır?
Sperm hücreleri, dışarıya meni adı verilen bir sıvının içinde atılır. Erkekten alınan meni, oda sıcaklığında 20 dakika kadar katı olarak kalır ve sonra çözülür. Bu nedenle sperm incelemesi için en az 20-30 dakika beklenmeli ve sonra mikroskop altında incelenmelidir. Meninin böyle katılaşmasını ve sonra çözülmesini sağlayan prostat ve vesikula seminalis adı verilen bezlerden gelen sıvıdır. Dolayısıyla meni sadece testislerden gelen sıvıdan oluşmaz; birçok yerden gelen sıvı, sperm hücrelerine eşlik eder. Vajinal ortam normalde asidiktir; eğer spermler bu koruyucu sıvılar olmadan vajina içine girselerdi, yaşamaları mümkün olmazdı. Koruyucu sıvılar sayesinde meni alkalen bir özellik kazanır ve vajinanın asidini normale çevirerek, spermlerin yaşamasına uygun bir ortam oluşmasını sağlar.

2 KEZ KONTROL EDİLMELİ

Sperm testi kimlere yapılır?
Düzenli ilişkiye rağmen 1 yıldır çocuk sahibi olamamış çiftlere sperm analizi önerilir. Daha önce çocuğu olsa bile, 1 yıldan uzun süredir çocuğu olmayan erkeklerde de sperm analizi yapılmalıdır. Sperm sayısı sürekli değişkenlik gösterir. Yapılan bazı çalışmalarda, çocuk sahibi olan erkeklerde bile bazı dönemlerde sperm sayısının çok düşük olabileceği ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, sperm sayısı en az 2 kez kontrol edilmelidir. Erkekte birkaç istisnai durum dışında, ilaçla tedavinin sperm sayısı veya kalitesi üzerine etkisi çok düşüktür. Herhangi bir ilacın yararlı olduğunu belirtmeden önce mutlaka erkekte sperm sayısının haftalar-aylar içinde değişebileceği unutulmamalıdır. Zaman zaman "Senin normal yolla çocuğun olmaz" denen erkeklerin bile sperm sayılarının normal denebilecek düzeylere çıktığını görebiliyoruz. Meninin kokusu ve rengi de önem taşımaktadır. Kokulu ya da rengi sarıya kaçan meni bir iltihaplanma belirtisi olabilir.

ZAHMETLİ BİR TEST

Sperm testi yaptırmak erkekler için çok mu zordur?
Kısırlık tedavisi gerçekten zahmetli ve psikolojik olarak sıkıntılı bir işlemdir. Genellikle erkeklerden özel olarak hazırlanmış bir odada mastürbasyonla sperm alıyoruz. Ancak zaten stres altında olan bir erkeğe bir kap vererek sperm vermesini istemenin ne kadar stresli olduğunu hekimler olarak biz de çok iyi biliyoruz. Bazı durumlarda steril sperm kabını eve veriyoruz ve evde vermesini istiyoruz. Bazen de steril bir prezervatif vererek ilişki sırasında toplanan meniyi getirmesini istiyoruz. Ancak piyasada normalde satılan prezervatiflerin bu işte kullanılamayacağını hatırlatmak isteriz. Bu prezervatiflerde yer alan bazı toksik maddelerin sperm üzerine olumsuz etkileri olacağından, bu spermin incelenmesi uygun değildir.

Sperm testini herkes yaptırmalı mı?
Herkesin sperm testi yaptırmasını gerek yok. Ancak ileri yaşta evlenmiş ve eşinin yaşı da 37 ve üstündeyse bu testi yaptırmalı. Çünkü eğer sperm sayısında bir problem varsa, belki vakit kaybetmeden yardımlı üreme tekniğine geçmek faydalı olacaktır.

Sperm testi yaptırırken erkekler neler talep ediyor?
Erkekler genellikle sakin, temiz bir oda arzu ediyorlar. Ayrıca işlemden sonra banyo yapmak istiyorlar. Uyarıyı sağlamak amacıyla film izlettirmek veya dergi vermek en sık kullanılan yöntemler.

ERKEKLER TEPKİSİZ

Erkekler sperm verirken nasıl tepki veriyor?
Yüzde 99'u tepki vermiyor. Bir kısmı sperm verirken dışarıdan gelen seslerden rahatsız oluyor. Yani hastane ortamında olmak onları huzursuz ediyor. Bir kısmı, yardımcı olması amacıyla eşlerinin de odaya girmesini istiyor. En büyük sıkıntıyı ise tüm çabalarına rağmen sperm veremeyen erkek grubu çekiyor. Bunlar büyük bir sıkıntıyla yanımıza gelerek "Şimdi ne olacak?" diye soruyor. Biz hekimler onları rahatlatarak evde de sperm verebileceklerini söylüyoruz.

Sabah