Türkiye'de normal doğum ve sezaryen oranlarını karşılaştırmak oldukça güç. Çünkü, metropol ve kırsal kesimlerde bir birinden oldukça farklı tablolar ortaya çıkıyor.

Ankara, İstanbul, İzmir ve Antalya gibi büyük şehirlerde özel hastanelerde sezaryen oranları neredeyse yüzde 100'e yaklaşmış durumda. Kadınların sezaryeni tercih etmelerinde, normal doğum sırasında çekilen ağrılardan korkmanın yanı sıra 'Normal doğum yaparsan her tarafın yırtılır, organların sarkar' gibi yanlış inanışların da etkisi var. Birden fazla hastanede hasta bakıp ameliyat yaptığı için zaman problemi çeken hekimler, normal doğum yerine sezaryeni tercih edebiliyor.

İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Macit Arvas, normal doğum hakkında merak edilen soruları yanıtladı.

Normal doğumun avantajları neler?
Normal doğum bir kere fizyolojik bir olay; normal yolla doğum varken annenin bu yöntemi seçmesinde fayda var. Doğum sonrası anne ve bebeğin birbirini hissetmesi son derece önemli. Sezaryende bu duygusal olay yaşanmıyor. Bazı sezaryen tiplerinde anne bunu yaşasa da normal doğumda hissedilen duygu çok farklı. Normal doğumda anne ağrılarını çekiyor ama doğumla birlikte ağrılar da sona eriyor. Sezaryen ile doğururken kadın hiçbir şey hissetmiyor ama sezaryen bir ameliyat olduğu için hastanın iyileşme periyodu çok daha uzun sürüyor. Sezaryenden sonra rahmin toparlaması çok daha zor oluyor.

Bazı doktorların tercih olarak sezaryeni seçmesindeki kriter nedir?
İnsanlar bu seçime hep para gözüyle bakıyor. Aradaki farklılık ise zaman problemi. Ben kendi açımdan söyleyeyim, hastalarıma 'Normal doğum daha iyidir, normal doğum yaptırın' diye tavsiyede bulunuyorum. Bana sorarsanız, 'Normal doğum yaptırıyor musunuz?' diye. Üniversitede olduğum için kadın doğumun her türlü cerrahisi ile uğraşıyorum. Kanserli hastalarımız da oluyor. Siz ameliyat için hastaya randevu vermişisiniz, sabah 07.30-08.00'de ameliyata gireceksiniz. Diyelim ki bir hastanızın gece 03.00'te doğum sancısı tutmuş, peki sabah ameliyat yapacağınız hasta ne olacak? Bu nedenle 'Ben mutlaka sezaryen olacağım' diyen hastaya da 'Hayır' demiyorum. Ama hekim olarak bütün anne adaylarına normal doğumu öneriyorum.

Artık normal doğumda da kadınlar ağrı çekmiyor...
Doğum ağrılarını ortadan kaldırmanın yolları var, yıllardır epidural anestezi yapılıyor. Epidural anestezide hastanın kanaması biraz daha fazla olabilir. Bu anesteziyi yapacak kişinin bu işi çok iyi bilmeli. Her zaman bu tip anesteziyi yapacak zaman bulma şansınız da olmayabilir. Doğum gecenin bir yarısı birden gerçekleşiyor, şartlar anında hazır bulunmayabilir.

Fanatik olmayın
V.K.V (Vehbi Koç Vakfı) Amerikan Hastanesi'nden Doç. Dr. Bülent Urman, Türkiye'de sezaryen oranının artışıyla ilgili merak ettiğimiz soruları yanıtladı:

Batı ve Türkiye'deki sezaryen oranları neler?
Son rakamlara göre; Amerika'da sezaryenle doğum yaklaşık yüzde 23 oranında, Avrupa'daki ülkelerde sezaryenle doğum oranı daha düşük. Hollanda, Belçika, İngiltere ve Fransa'da sezaryen oranları yüzde 20'nin altında. Güneye inildikçe sezaryen oranları artıyor; Yunanistan, İtalya, İspanya'da biraz daha yükseliyor. İlginç bir istatistik; sezaryenle doğum İrlanda'da yüzde 8 civarında. Dünyadaki en yüksek sezaryen oranları Güney Amerika ülkelerinde. 'Türkiye'de de şu anda özelikle sezaryen oranı yüksek' şeklinde bir genelleme yapmak yanlış. Çünkü kırsal kesimde normal doğum oranı çok yüksek. Sezaryenle doğum oranı Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya gibi belli metropollerde kabul edilemeyecek düzeylerde yüksek. Bazı özel hastanelerde neredeyse yüzde 100'e yakın.

Sezaryenle doğum oranı neden arttı?
Bunun üç nedeni var:
Zaman içinde kadınların 'Sezaryen daha kolay bir doğum, hem anne hem de bebek için daha güvenli' tarzındaki yanlış algılamaları.

Türkiye'de çarpık bir sağlık sistemi var. Hekimlerin değişik hastanelerde yaptıkları uygulamalar var. Devlet hastanesinde çalışıyor, muayenehanesinde hasta bakıyor, ameliyatlarını değişik hastanelerde yapıyor. Hekim çoğu zaman zamansızlıktan ötürü, planlı bir sezaryeni tercih ediyor.

Özellikle özel hastanelerde sağlık sigortalarının hastalara neden sezaryen yapıldığı sorusunu sormamaları. Yurt dışında bir hastaya gerek duyulmadan sezaryen yaparsanız sigorta bunun ücretini ödemiyor.

Normal doğumun artması için neler yapılmalı?
İşin üç ayağına bakmak lazım; hasta, hekim ve ödeyenler. Hasta, 'Normal doğumun normal ve güvenli olduğu, bebek ve anne için gerektiği taktirde sezaryene dönülebileceği' konusunda bilinçlendirilmeli. Normal doğumu engelleyecek bir takım faktörler varsa tabii ki sezaryen olacaktır. Sezaryenin de güvenilir bir operasyon olduğu unutulmamalı. Son yıllarda cerrahi ve anestezideki gelişmeler sezaryeni çok güvenli bir operasyon haline getirdi. İki doğum yöntemine doğru fanatik yaklaşımı biz kabul etmiyoruz. Anne ve bebek için en iyisinin seçilmesi gerektiğine inanıyoruz. Burada önemli olan bir kadının normal doğuma yönlendirilmesidir. Medyanın yardımı, halkın bilinçlendirilmesi, hekimlerin normal doğuma tekrar geri dönüş yapmaları ile normal doğum oranlarının artacağına inanıyorum. Sağlık Bakanlığı ve özel sigorta şirketlerinin de katkısı olmalı.

Sibel Tüzün de
Pop şarkıcısı Sibel Tüzün de normal doğumu tercih edenlerden. 29 Mart'ta kızı Elaya Amber'i Amerikan Hastanesi'nde dünyaya getiren Tüzün, doğum sürecinde ağrılarını azaltmaya yönelik hiçbir anestezi desteği almadı. Doğum boyunca eşini yalnız bırakmayan Engin Güven, kızının göbek bağını da kesti.

Normal doğum
Normal bir süreç, doğumla birlikte her şey biter
Doğum ağrıları epidural anestezi ile giderilebilir
Annenin iyileşme süreci çok daha hızlıdır
Hastanede kalış süreci kısadır
Organ sarkmaları yüzde 1-2 kadardır
Anne normal hayatına daha hızlı döner
Komplikasyon görülme oran çok daha düşüktür

Sezaryen
Operasyon yapılır
Doğum sırasında ağrı hissedilmez
Yara yerinin iyileşmesi uzun zaman alır
Az da olsa kanama ve enfeksiyon riski vardır
Annenin normal hayata geçmesi bir haftayı alır
Gaz çıkarma sorunları görülür

Akşam