Unutkanlığın genellikle ileri yaştaki kişilerde görüldüğü sanılsa da, son yıllarda gençlerde ve orta yaştaki bireylerde hafıza problemleri artış gösteriyor. Uzmanlar günlük hayattaki basit unutkanlıkların normal olduğunu belirtiyor. Ancak unutkanlık kişinin iş ve sosyal yaşamında sorunlar yaşamasına sebep olacak kadar ciddi bir hal aldıysa hemen uzman bir hekime başvurulması gerekiyor. “Hafıza sorunlarının yaşanmaması ve yaşayan kişilerin de daha sağlıklı bir hayat sürdürebilmeleri için uyku ve beslenme alışkanlıklarının gözden geçirilmesi gerekir.”

Unutkanlık gençlerde de görülüyor

Unutkanlık, çağımızın en önemli sağlık sorunlarından biridir. Unutkanlık her ne kadar ileri yaş ve demans (bunama) hastalıkları ile ilişkilendirilse de sadece yaşlı kişilerin yaşadığı bir problem değildir. Aksine gençlerin ve orta yaştaki bireylerin de unutkanlık sebebiyle sıklıkla hekime başvurdukları görülüyor. Ayrıca insan ömrünün uzaması ve modern toplumlarda yaşlı nüfusunun artması, alzheimer hastalığı gibi nörolojik hastalıkların sık görülür hale gelmesine de yol açmıştır.

Stresli yaşam koşulları ve depresyon en önemli etken

Stresli yaşam koşulları ve depresyonun en önemli etken olduğunu söyleyen Central Hospital’dan Nöroloji Uzmanı Dr. Gamze Eroğlu Arığ, “Ailede yaşlı bireylerden birine konan demans tanısı, genç olmasına rağmen hastanın çocuklarında “Ben de ileride benzer bir hastalığa yakalanır mıyım? Daha şimdiden pek çok şeyi unutuyorum” gibi sorulara ve endişelere yol açabilir. Bu duruma stresli yaşam koşulları, kaygı ve depresyon gibi psikiyatrik sorunların görülme sıklığındaki artış da eklendiğinde hafıza işlevlerinde olumsuz etkilenmeler kaçınılmazdır.” dedi.

Her unutkanlık Alzheimer değil

Unutkanlığın günlük yaşamsal işlevleri olumsuz yönde etkilediğini de belirten Central Hospital’dan Nöroloji Uzmanı Dr. Gamze Eroğlu Arığ, “Ancak iş ve sosyal yaşamda sorunlar yaşanmasına sebep olabilecek boyuttaysa her yaştaki unutkanlık ciddiye alınmalıdır. Unutkanlığın sebepleri araştırılarak mutlaka uzman bir hekim gözetiminde takip ve tedavisi yapılmalıdır.
Ayrıca her unutkanlık alzheimer hastalığına işaret etmez. Ya da unutkanlık sorunu yaşayan her birey ileride alzheimer hastalığına aday değildir.” diyor.

B12 vitamini eksikliğine dikkat

B12 vitamini eksikliğine dikkat çeken Central Hospital’dan Nöroloji Uzmanı Dr. Gamze Eroğlu Arığ, “Unutkanlığın bazı durumlarda kolayca teşhis ve tedavi edilebilecek nedenleri olabilir. Örneğin B12 vitamini eksikliği bu sebepler arasında ilk akla gelenlerdendir. B12 vitamini, öncelikli olarak et ve süt ürünlerinden karşılanan ve suda eriyebilen bir vitamindir. B12 vitamini metabolik birçok işlevde koenzim görevi yapar. Ayrıca kan hücrelerinin yapımına yardımcı olması haricinde, sinir hücreleri onarımı ve duygusal işlevlerin korunmasında da rolü oldukça önemlidir.

B12 eksikliğinde unutkanlık, sinirsel gerginlik, denge bozuklukları, uyuşma ve duyusal kusurlar gibi bulgular görülebilir. B12 vitamininin vücutta kullanılabilir hale gelebilmesi içinse sağlıklı mide ve bağırsak işlevleri gerekir. Çünkü B12 eksikliği çoğunlukla gastritik sorunlara bağlı emilim yetersizliğinden kaynaklanır. Yeterli miktarda et yemeyen ve vegan beslenen bireylerde B12 alımı yetersiz olabilir. Bu sebeple unutkanlık yakınması olan bireylerin beslenme alışkanlıkları araştırılmalıdır. Hastaya yapılan kan tetkikleri ile B12 düzeyi ölçüldüğünde eksiklik saptanırsa da bu sorun vitamin desteği ile tedavi edilebilir.” diyor.

Unutkanlığın en önemli sebebi uyku bozuklukları

Uyku bozukluklarının da unutkanlığı tetiklediğini belirten Central Hospital’dan Nöroloji Uzmanı Dr. Gamze Eroğlu Arığ, “Unutkanlığın ne yazık ki göz ardı edilebilen diğer bir önemli sebebi de uyku bozukluklarıdır. Hafıza işlevleri açısından uyku; öğrenilen bilgilerin pekiştirildiği, gereksiz bilgilerin ayrıştırılıp önemli olanların depolandığı oldukça aktif ve yaşamsal bir süreçtir. Gece uykusu boyunca yüzeysel, derin ve rüyalı uyku dönemlerinin periyodik ve sağlıklı bir süreç olarak yaşanması, kişinin günlük işlevselliği üzerinde hem psikolojik hem de zihinsel işlevler açısından büyük önem taşır. Bu sebeple uykuya dalma ve uykuyu sürdürme güçlüğü yaşayan bireyler dalgın, dikkatsiz, konsantrasyon zorluğu yaşayan, gergin ve sıkıntılı kişiler haline gelebilirler. Ayrıca günlük yaşamda sosyal hayat ve iş performansı açısından da zorluk yaşayabilirler.” diyor.

Uykusunu iyi alanlar daha başarılı

ABD’de yapılmış deneysel bir çalışma, uyku bütünlüğü elektriksel akım verilerek bozulan farelerde nesneleri tanıma yetisinin bozulduğunu göstermiştir. Bir başka çalışmada ise gönüllü katılımcılara karmaşık matematik problemleri verilip çözmeleri istenmiş, uykusunu iyi alan katılımcılar diğerlerine göre 3 kat daha fazla başarı göstermiştir.

Son yıllarda uyku bozukluklarının tanı ve tedavisinin zihinsel işlevler açısından oldukça önemsenen ve üzerinde çalışılan bir alan haline geldiğini söyleyen Central Hospital’dan Nöroloji Uzmanı Dr. Gamze Eroğlu Arığ, “Yapılan araştırmalar da kaliteli bir gece uykusunun öğrenilmiş bilgilerin çok daha iyi hatırlanmasına katkı sağladığını gösteriyor. Sağlıklı bir uyku, öğrenme potansiyeli ve zihinsel performansı artırıyor.” dedi.

Hafıza sorunlarının yaşanmaması için…

Hafıza sorunlarının yaşanmaması için dikkat edilmesi gerekenleri sıralayan Central Hospital’dan Nöroloji Uzmanı Dr. Gamze Eroğlu Arığ, “Tüm bu bilgiler göz önüne alındığında hafıza sorunlarının yaşanmaması ve yaşayan kişilerin de daha sağlıklı bir hayat sürdürebilmeleri için uyku ve beslenme alışkanlıklarının gözden geçirilmesi gerekir. Konuyla ilgili uzman hekimlerin de (nörolog, psikiyatr, uyku uzmanları) unutkanlık yakınmalar ile başvuran bir hastada uykuya ilişkin öyküye özellikle zaman ayırması, kişinin uyku bütünlüğünü bozması muhtemel psikojenik stresörlere yönelik tedavi yaklaşımları, uyku hijyenine ilişkin ihmal edilen faktörlerin düzeltilmesi, uykuya dalma ve sürdürme güçlükleri, uykuda solunum (uyku apne sendromu) ya da hareket bozukluklarının (huzursuz bacaklar gibi) tanı ve tedavi yaklaşımlarına yönelmesi, unutkanlık sorunu ile baş etme açısından büyük önem taşımaktadır.” diyor.