Havuz ve deniz mevsimi. Ama, aynı zamanda cilt hastalıkları bakımından riskli bir dönem. Acıbadem Kadıköy Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Dr. Tülin Uygur, sıcak ve nemli ortamlarda kolayca ortaya çıkan hastalıkların başında mantar hastalıklarının geldiğini belirtiyor.

Yaz aylarını kendinize zehir etmemek için mevsime özgü hastalıklardan korunmanın önemini vurgulayan uzmanlar, sıcak havaların bazı hastalıklar için kolayca bulaşabilecek ortam oluşturduğuna dikkat çekiyorlar. Bu hastalıkların başında da cilt hastalıkları geliyor. En sık görülenler ise mantar hastalıkları. Acıbadem Kadıköy Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Dr. Tülin Uygur, sıcak ve nemli ortamların mantar hastalıklarının en rahat bulaştığı ortam olduğunu ve zamanında tedavisinin yapılması gerektiğini belirtiyor.
Mantarların doğada yaygın olarak bulunan mikrop türleri olduğuna işaret eden Dr. Uygur, bunların uygun ortamı bulduğunda insanlarda cilt hastalıklarına neden olduğunu söylüyor. Kolayca bulaşmaları nedeniyle de sık görülüyorlar. Ancak, hastalık vücutta çok değişik görünümde ortaya çıkabiliyor.

Nasıl bulaşırlar?
Mantar hastalıklarının en belirgin özelliğini kolay bulaşabilir olmaları oluşturuyor. Bu da korunmak için dikkatli davranmanın önemini artırıyor. Dr. Uygur, mantarların cinslerine göre hayvanlardan, topraktan ve doğrudan doğruya hasta insandan alınabildiğini belirterek, şunları söylüyor:
“Mantar insandan insana kolayca geçer. Hayvanlarda da mantarlar insanlardakine benzer hastalıklar yaparlar. Örneğin hayvanın tüylerinde belli bir alanda dökülme olur. Bu hayvanla temas eden kişiye hastalık bulaşabilir. Kişiden kişiye bulaşma ya doğrudan doğruya cilt teması veya aynı eşyanın kullanılmasıyla olur. Özellikle terlik, ayakkabı ve çorap gibi eşya mantar bulaştırma bakımından çok elverişlidir. Hamamlarda, banyolarda, plajlarda, saunalarda bu yolla hastalık kapılabilir.”

Mantar hastalıkları vücutta yerleştikleri bölgelere göre değişik belirtiler gösteriyorlar. Dr. Tülin Uygur, bu konuda şu bilgiyi veriyor: “Mantar, örneğin çocuklarda, saçlı deride saçların dökülmesi, kepeklenme, kırık veya cerahatli yaralar şeklinde ortaya çıkar. Vücutta da nemli bölgeler mantar hastalığı için uygun ortamlardır. Yerleştikleri bölgelere göre değişik belirtiler gösterirler. Yetişkinlerde ayaklarda ve gövdede sık sık mantar hastalıkları görülebilir.”

Görünümü nasıldır?
Vücuda yerleşen mantar hastalıklarının iç içe geçmiş halkalar halinde, kepeklenen ufak su kabarcıkları bulunan kırmızı lekeler şeklinde ortaya çıkabildiğini belirten Dr. Uygur, şöyle konuşuyor: “Vücuttaki hafif kaşıntılar da mantar hastalığının belirtileri arasında yer alıyor. Yine gövdede yerleşen ve halk arasında sam yeli olarak bilinen hastalık da bir mantar hastalığıdır. Ama bu hastalığa yol açan mantarlar yukarıda bahsedilenlerden farklıdır. Bunlar gövde, sırt, kollarda kırmızı, kahverengi ya da beyaz lekeler şeklinde görülürler.”
Mantarlar bu bölgelerin dışında cinsel organlarda da yerleşebiliyor. Bu durumda en belirgin yakınmanın kaşıntı olduğunu vurgulayan Dr. Tülin Uygur, “Uyluğun üst iç kısımlarında keskin kenarlı kırmızı kahverengi sınırlarında ufak su dolu kabarcıklar bulunan lekeler şeklinde ortaya çıkarlar. Giderek etrafa doğru genişleme eğilimindedirler” diyor.

Sık görüldüğü yerler
Mantar hastalıkları vücutta belli bölgelerde daha çok ortaya çıkıyor. Ayak tabanı, parmak araları ve tırnaklar mantarların severek yerleştikleri bölgeleri oluşturuyor. Özellikle ayak tırnaklarında daha sık görülüyor. Mantar hastalığı olan tırnaklar, kalın, kirli sarı kahverengi bir renkte, kolay kırılabilir bir görünüm alıyor. Dr. Tülin Uygur, zamanında tedavi edilmediğinde mantar hastalıklarının daha önemli sağlık sorunlarına neden olabileceğini belirterek şöyle konuşuyor:
“Ayağın devamlı kapalı kalması, nemin uzaklaşamaması nedeniyle mantarların ayağa yerleşmesi kolaylaşmakta ve hastalığın görülme sıklığı artmaktadır. Ayak mantarı öncelikle parmak aralarında hafif kepeklenme, sulanma ve şiddetli kaşıntı şeklinde görülür. Bazen hastalık ayak tabanında başlar, burada da su dolu kabarcıklar, pullanma ve kaşıntı olur. Tedavi edilmediğinde bütün ayağa çoğu kez iki ayağa da yayılır. Eğer çevrede bulunan diğer mikroplar bu mantar zeminine bulaşacak olursa lenfanjit (yılancık) veya flebit dediğimiz daha ağır seyreden tablolar meydana gelir.”

Korunma yolları
Ayakta mantar hastalığının olmaması için ayakların nemli kalmaması gerekiyor. Yaz aylarında sandalet tipi ayakkabıların kullanılması, ter emen çorapların giyilmesi, ayakların yıkandıktan sonra iyice kurulanması da mantar bulaşma riskini azaltıyor. Başkasına ait terlik ayakkabı gibi eşyanın kullanılmaması gerekiyor.

Tanı nasıl konuluyor?
Mantar hastalığının tanısı klinik görünüme dayanılarak konuluyor. Tanının kesinleştirilmesi için dokudan kazıma yoluyla örnek alınıyor. Bu örnek mikroskopta incelenerek mantarın türü tespit ediliyor. Bazı tip mantarların tanısında wood lambası denen özel bir ışıktan tanıda yararlanılıyor.

Tedavisinde nasıl bir yol izleniyor?
Mantarların tedavisi için önce mantarın yerinin ve tipinin saptanmasının gerekliliği üzerinde duran Dr. Tülin Uygur, şöyle devam ediyor:
“Tedavinin şekli buna göre belirlenir. Ağızdan alınan haplar ve dışardan sürülen kremlerle bugün için mantarın kesin tedavisi yapılabilmektedir. Ancak tedavi sürelerinin uzun olduğu ve korunma önlemlerine devam edilmezse hastalığın tekrarlayabileceği unutulmamalıdır.”

Öneriler
Banyodan sonra vücudunuzu nemli bırakmayın, iyice kurulanın.
Plajda ya da havuzda başkasına ait terlik, ayakkabı ya da havlu kullanmayın.
Islak ve nemli zeminlerde çıplak ayakla dolaşmayın.
Mantar hastalıklarının tedavisinin en az 3 ay sürdüğünü unutmayın ve hekiminizin önerdiği ilaçları düzenli olarak kullanınız.