Unutkanlık dikkate alınması gereken bir problem! Çünkü beyin uyarı sinyalleri veriyor olabilir. Unutkanlığı yenmenin en önemli yolunun hafızayı güçlendirmekten geçtiğini söyleyen Medical Park Gebze Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Zehra Duygu Ekmekçi Doğan, “Sosyal ilişkiler hem zihin faaliyetlerimizi arttırır hem de ruhsal sıkıntılarımızı hafifletir. Vaktinizin büyük bölümünü telefon ve bilgisayara değil sevdiklerinize ayırın. Her gün kolaya kaçıp hazır gıda yemeyin” uyarısında bulundu.

Unutkanlık denince çoğumuzun aklına ilk önce Alzheimer hastalığı (demans) gelir. Özellikle genç yaşta polikliniğine başvuran hastaların en büyük korkusu bu hastalığa yakalanmış olmaktır. Bazı istisna durumlar dışında genç yaşta Alzheimer görülme olasılığı çok düşüktür. Ancak bir hekim tarafından detaylı inceleme yapılması gerekir.

EN BÜYÜK SORUN B12 EKSİKLİĞİ

Genç yaşta unutkanlığın en sık sebeplerinden birisi depresyondur. Unutkanlık şikâyetiyle başvuran hastada ilk olarak değerlendirilmesi gereken durum son zamanlarda hayatında bir zorlanma ya da uyku bozukluğu (aşırı uyuma veya uyuyamama), halsizlik, isteksizlik, çabuk öfkelenme, moral bozukluğu, heyecan, takıntı gibi depresyon belirtileri yaşayıp yaşamadığıdır. Bu şikâyetleri yaşayan kişilerde dikkat dağınıklığı, odaklanma problemleri olması nedeniyle unutkanlık şikâyeti de olacaktır. Bir başka unutkanlık sebebi endokrin hastalıklarıdır. Tiroid hormon bozukluğu (guatr), şeker hastalığı (diyabet) gibi hastalıklar iyi tedavi edilmezse unutkanlığa yol açabilir. Günümüzde hazır gıda tüketimi, yanlış beslenme ve yanlış uygulanan diyetler bazı vitamin ve minerallerin az ve yetersiz alımına bağlı olarak da özellikle gençlerde unutkanlığa sebep olabilir. B12 vitamin eksikliği toplumda en sık bilinen unutkanlık sebeplerinden birisidir.

NE ZAMAN ENDİŞELENMELİYİZ?

Unutkanlık kişinin yaşam kalitesini ciddi anlamda bozmaya başladıysa mutlaka detaylı olarak değerlendirilmelidir. Unutkanlık şikâyeti her durum için aynı gibi gözükse de bunama (demans) hastalığında farklı, depresyonda farklıdır. Bunama (demans) durumunda hasta yakınlarının en sık düşündüğü yanlışlardan bir tanesi hastanın eskiyi çok iyi hatırlayıp yeni olayları hatırlamadığını belirtmeleridir. Aslında bu bunama (demans) hastalığı için olağan bir durumdur. Hastalar yakın zamanda olan olayları kaydedememekte ancak eskiden yaşanmış (kayıt edilmiş) olayları beyin arşivlerinden kolaylıkla çıkarabilmektedirler.

HER GÜN AYNI ŞEYLERİ YAPMAYIN

Günümüzde her ne kadar hayatımızı kolaylaştırdığı için günlük işlerimizde teknolojiyi kullanmayı seçsek de hesap işlerini mümkün olduğunca akıldan yapmaya çalışmak, numara ezberlemek gibi kolay hafıza egzersizlerini yapmalıyız. Yoğun tempo içinde önemli şeyleri unutmamak için not defteri tutmak, hatırlatıcı alarm kullanmak da küçük unutkanlıklarımızı en aza indirecektir. Televizyon seyretmek, akıllı telefon ile zaman geçirmek gibi pasif aktiviteleri azaltıp çevremizdekilerle daha çok iletişim halinde olmalı ve daha çok olumlu paylaşımda bulunmalıyız. Sosyal ilişkiler hem zihin faaliyetlerimizi arttırmakta hem de ruhsal sıkıntılarımızı hafifleterek bellek işlevlerimizin korunmasında rol oynamaktadır. Hafızayı güçlendirmek için her gün yaptığımız işlerin dışında zaman zaman günlük rutinimizden çıkıp farklı aktiviteler yapmalıyız. Bulmaca çözmek, kitap okumak, her zaman kullandığınız yol yerine işe veya eve farklı bir yoldan gitmeyi denemek zihinsel aktivitelerimizi arttırabilir. Vücudumuzun temel ihtiyaçlarından biri olan uykuyu da göz ardı etmemeliyiz. İyi bir uyku için ortalama 8 saat gerekir. Kaliteli uyku, hücre yenilenmesine yardımcı olur ve beynin yeni öğrendiği bilgileri pekiştirmesini sağlar. İyi bir uyku için geç saatlerde çay/kahve tüketimi azaltılması ve uyumadan hemen önce akıllı telefona uzun süre bakılmaması önerilir.

HAZIR GIDALARI FAZLA TÜKETMEYİN

Düzenli ve sağlıklı beslenmek vücudumuz için gereken besinleri almak beyin fonksiyonlarımızı sağlıklı çalışması için temel unsurlardadır. Beslenmemize antioksidan, beta karoten, C ve E vitamini (ceviz, fındık, badem, yer fıstığı, ay çekirdeği, susam, keten tohumu vb) içeren yiyecekler eklemeliyiz. Yeşil, kırmızı, sarı ve turuncu renkli sebze ve meyveler antioksidan bakımından zengin, hafızaya iyi gelen yiyeceklerdir. Omega-3 içeriğinden dolayı haftada 2-3 kez tüketeceğimiz balık hafızamızı korumaya yardımcı olacaktır. Katı yağlar, hazır paketlenmiş gıdalar, aşırı şekerli yiyeceklerden uzak durmalıyız. Sigara her hastalığa zemin oluşturduğu gibi beyin fonksiyonlarını uzun vadede zayıflatması nedeniyle sigara içilmemeli ve içilen ortamlarda uzak durulmalıdır. Düzenli yapılan egzersiz (en basiti açık havada yürüyüş) hem kilo kontrolü sağlayacak ve hem vücudumuzu hem de hafızamızı olumlu etkileyecektir. Düzenli olarak yapılan meditasyon, yoga, pilates gibi aktivitelerin zaman içerisinde farkındalık ve odaklanma üzerinde olumlu etkileri olacaktır.