Memorial Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Polikliniği’nden Op. Dr. Cihangir Yılanlıoğlu, menopoz belirtileri ve nasıl atlatılması gerektiğiyle ilgili şunları söylüyor.

Menopoz kelime anlamı olarak adetlerin durması anlamına gelir. Tıbbi bir terim olarak ise kadının hayatında gördüğü son adet anlaşılır. Genel olarak en çok “menopoza girmek..” ifadesi kullanılır. Gerçekte menopoz, son adetten hemen sonra girilen bambaşka bir hayat demek değildir.

Menopoz, doğru anlamı ile son adet, sonrasında 12 ay adet görülmemesi olarak tanımlanır. Bu “son” adetten önce ve sonrasında vücutta farkında olduğunuz veya olmadığınız bir takım değişiklikler meydana gelir. Bu değişiklikleri, kişide nasıl belirti verdiğini ve tedavisini anlatmadan önce şu genel noktaları belirtelim:

Menopoz’ un ameliyat sonucu (yumurtalıkların alınması) veya doğal olarak meydana gelmesi arasında sonuçları açısından fark yoktur.

Menopoz yaşı ortalama 50’dir , 40- 55 yaş arası normal sınırlar kabul edilir.

Sigara içmek menopoz yaşını iki yıl erkene alır.

Son 2000 (iki bin) yılda menopoz yaşı değişmemiştir. Böylelikle menopoz insan ömrünün uzaması ile ortaya çıkan bir “problem” kabul edilebilir.

BELİRTİLER

Sıcak basması ve terlemeler. Bu en çok görülen ve en tipik menopoz belirtisidir.

Depresyon, uykusuzluk, sinirlilik ve yorgunluk. Bu şikayetler menopoz dönemlerine yakın hissedilmeye başlandığında altında psikolojik nedenler aramadan önce menopoz üzerinde durulmalıdır.

Kilo alma bir menopoz belirtisi değildir ve genellikle menopozdan çok önce başlar.

Adet düzeninde değişiklikler. Adetlerde gecikmeler, az ya da fazla miktarda veya uzamış adet dönemleri.

Bu belirtiler genellikle adetlerin kesilmesinden çok önce başlar ve adetler kesildikten sonra değil, kesilmeden önce hissedilir. Şikayetlerin başlaması ile menopoza tam anlamı ile girilmesi arasında ortalama dört yıl geçebilir. Bu değişim dönemi sigara içenlerde ve yaşı nispeten ileri olanlarda daha kısa olur (normal adet görüp hiç şikayeti yokken kısa sürede belirtilerin ortaya çıkışı ve adetlerin kesilmesi).

Bu belirtilere eşlik edebilen ama genellikle daha sonra gelişebilen bazı menopoz rahatsızlıkları ise şunlardır:

Vagina’da kuruluk ve daralma, cinsel hayatın olumsuz etkilenişi

İdrar yolunun son kısmı olan uretra’da benzer değişiklikler sebebi ile idrarda yanma hissi

Ani hareketler veya zorlanma ile idrar kaçırma

Bu son belirtiler çok değişken olup diğer şartlara da bağlıdır; her zaman, her menopoza giren kadında meydana geleceği anlamı çıkarılmamalıdır.

YAŞLANMA İLE MENOPOZUN İLGİSİ

Yaşlanma doğal bir olaydır, ancak kadınlarda genellikle menopozdan sonra üzerinde durulan en önemli problemlerin başında kemik kaybı (osteoporoz) ve kalp (koroner hastalığı) gelir. Öncelikle belirtelim ki her iki sorun da menopozdan çok önce başlayabilir, her menopoza giren kadının bunları mutlaka yaşayacağı anlamı çıkarılmamalı ve menopoz (özellikle hormon) tedavisinin bunları kesin önleyeceği düşünülmemelidir.

Vücutta kemik yoğunluğu 30 ve 40’lı yaşlarda zirveye ulaşır. Daha sonra yavaş bir kayıp söz konusudur ancak menopzdan sonra kayıp hızı artar. Burada en az menopoz kadar önemli olan diğer faktörleri unutmamak gerekir; bunlar: yaş, sigara kullanımı, spor ve hayat tarzıdır.

Menopozda kanda seviyesi düşen estrojen hormonunun kalbin koroner damarlarında koruyucu etkisinin kaybolması ile kalp (enfarktüs) riskinin arttığı düşünülür. Gerçekte geniş araştırmaların ortaya koyduğu sonuç kalp hastalığı riskinin menopozdan daha çok ve daha önce sigara içme, fazla kilo ve yanlış beslenme, yüksek tansiyon, diabet ve yüksek kolestrol ile arttığını göstermiştir.

TEDAVİ

Menopozun tek bir “tedavi”si yoktur. Aslında yapılmaya çalışılan bu hormonal değişimin vucuttta çeşitli sistemlerde yaptığı istenmeyen değişiklikleri önlemek ve hayat kalitesini yüksek tutmaktır. Bu amaçla cinsel hayatı, günlük aktiviteyi, kemik yapısını, kalp-damar sistemini ve ruh halini yerine göre beraber veya ayrı ayrı o kişi için göz önüne almak, değerlendirmek ve uygun tedaviyi vermek gerekir. Bundan da anlaşılacağı gibi herkese uyan “tek tip” bir menopoz “tedavi”si olamaz. Her ilacın bir yan etkisi vardır. Özellikle hormonlar uzman kontrolunde olmadan kesinlikle devam edilmemesi gereken ilaçlardır.

Menopoza girebiliriz ama yaşlanmak zorunda değiliz

Hemen başlayın ve ömür boyu spor yapın (kemiklerin erimesi önlenir, tansiyon yükselmeleri önlenir, kalp ve damarlar korunur, selülit önlenir, ruhsal durumunuz “genç” kalır ).

Sigara içmeyin (spor yapmanın tam tersi sonuçları doğurur).

Altı ayda bir jinekolojik kontrol yaptırın. En az yılda bir servikal smear, yılda bir mammografi (ailede meme kanseri varsa kırk yaşından önce başlanarak), iki yılda bir kemik yoğunluğu uygun bir plandır.

Hormon Replasman Tedavisi (menopozda eksilen kadın hormonu-estrojen’i dışarıdan verme tedavisi) size uygun olabilir veya olmayabilir. Verilme yolları da çeşitli ve ilacın kendisi kadar önemlidir. Bu tedaviyi sizi bütün olarak değerlendirebilen bir Kadın-Doğum uzmanı yapabilir.

Hormon almadan da kemiklerin korunması hatta kaybedilmiş kemik yoğunluğunun geri kazanılması bazı ilaçlarla mümkündür. Bu ilaçlar bazen hormonlara ilaveten destek amaçlı verilebilir.