En ilkel üreme yolu, ikiye bölünme yoluyla üremedir. Amipler, bakteriler ve bazı denizanası ve solucan türlerinde görülen bu sistemin avantajları şöyledir; Cinsel üremede yavrulamak için iki cinsin varlığı gerektiği ve üstelik de bunlardan sadece dişi yavrulayabildiği halde, bölünme yoluyla üremede her erişkin belirli bir olgunluğa ulaşıp çoğalmaya başlayabilir.

Burada, cinsel üremede o kadar gerekli olan, uygun bir eş arama, bekleme, kur yapma ve sevişmeyle harcanan bir zaman yoktur, üreme her an mümkündür. Bir başka açıdan, bölünme yoluyla üreme, bu sistemi benimsemiş olan canlı türüne ölümsüzlük kazandırmaktadır. Burada döl, ana-babanın kendilerinden dışarı attıkları ayrı bir parça değildir; kendisi de tek bir varlık olan ana-baba bütünüyle döle, çok sayıda döle dönüşmektedir. Kendi kişiliğini yitirmekte ama böylece ölümden de kurtulmaktadır. Oysa cinsel üremede döl, bir yavru veya yumurta olarak dünyaya gelirken anne-baba da kendi ayrı organik varlıklarını sürdürürler; daha da olgunlaşır, yaşlanır ve ölürler. Burada ölümsüz olan yalnızca bir bütün olarak türdür. Bireyler, üreme sırasında kişiliklerini korumakla birlikte ölüme mahkûmdurlar. Ama bu da göstermektedir ki, cinsel üreme sistemi, işin içine haz duygusunu sokan kişileşmiş cinselliğe olanak vermektedir. Bu kişiselleşme ve beraberinde getirdiği haz, toplumsal yaşamda aşk nedeniyle işlenen cinayet ve intiharların da gösterdiği gibi, ancak bireylerin ölümü pahasına elde edilmektedir.

Yine de bölünme yoluyla üremenin bir avantajı, sayısal üstünlüktür. Tek hücreli organizmalar bir anda ortaya iki yüz yeni canlı çıkarabilmekte ve bunlar da çoğalarak binlerle ifade edilecek sayılara ulaşabilmektedir. Bu yeni varlıklar başlangıçtaki tek organizmanın tıpatıp benzeridir. İşte cinsel üremenin üstünlüğü de bu noktada ortaya çıkmaktadır.

Cinsel üreme, çeşitliliği verir. Yeni canlı, bölünmede olduğu gibi bütün genetik malzemesini tek bir anne-babadan almak yerine, anne ve babadan yarım yarım almaktadır. Bu yüzden, hiç birine tıpatıp benzememekte, her ikisinden de farklı olmaktadır. Böylece ortaya birbirinden oldukça farklı bireyler çıkmaktadır. Uzun sürede bu, gerek türün gelişimi gerekse yeni türlerin doğuşu açısından çok önemli bir avantaj sağlayacaktır. Türlerin yeni doğmuş örnekleri arasında çeşitli yönlerden eksiklik ve hastalık taşıyanlar olabileceği gibi, çok üstün örnekler de yer alabilecektir. Ve evrimin temel mekanizması olan doğal seçicilik yasası da eksik, hasta ve zayıf örneklerin elenmesine, güçlü ve esnek olanların yaşamasına ve yeni türlere doğru gelişmesine yol açacaktır.

İşte bölünme yoluyla üremede mümkün olmayan budur. Birleşme olmadığı için, yeni ve daha gelişmiş varlıklar yaratmak üzere çeşitli özelliklerin bir araya gelmesi diye bir durum da yoktur. Amipler bölünme yoluyla ürerler, insanlar ise cinsel birleşme yoluyla. Bu iki uç arasında doğada oldukça çeşitli ve bazan birbirinden ayırdedilmesi de güç olan çok sayıda üreme biçimi yer alır.

İlkel yaşam biçimlerinde, örneğin tek hücreli organizmalarda, beslenme ve üreme gibi bütün hayati etkinlikler tek bir hücrenin sınırları içinde olup biter. Hücreler ve organlar arasında bir işbölümü, bir uzlaşı yoktur. Evrim merdiveninin basamaklarını çıktıkça gerek çeşitli hayati etkinlikler gerekse bunların aracı olan hücre ve organlar arasında bir ayrışma görülür. Üreme için gerekli olan iki cins, erkek ve dişi, birbirinden ayrılır. Diğerlerinin yanısıra yalnızca üreme hedefine yönelik hücreler (sperma ve ovum) ve organlar (penis ve vajina) ortaya çıkar. Giderek, diğer güdü ve duygulardan ayrı olarak cinsel güdü ve duygular oluşur.