Ağırlıklı olarak mevsim geçişlerinde ortaya çıkan polenler, kimi zaman hayatı bir kabusa çeviren alerjinin baş aktörü. VKV Amerikan Hastanesi Alerji ve İmmünoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Sacide Rana Işık, alerji mevsiminde polenlerin solunum yoluyla alındığına dikkat çekerek, alerji belirtilerini ve alerji mevsiminde neler yapılması gerektiğini anlattı.

Kışa veda, yaza merhaba mevsimi olan ilkbaharda kışın griliği yok olup, güneş yüzünü göstermeye başlar ve doğa tazelenip canlanır. Doğa canlanırken toprağın ve ağaçların yeşil, lila, sarı, kırmızı ve pembe tonlarıyla renklendiği güzellikler başlar. İlkbahar tüm bu güzelliklerinin yanında bazı kişiler için ise sorunlara neden oluyor.

VKV Amerikan Hastanesi Alerji ve İmmünoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Sacide Rana Işık, “Bahar ayları “saman nezlesi” veya “bahar nezlesi” olarak da bilinen mevsimsel alerjik nezlenin (alerjik rinit) en fazla görüldüğü zamanlardır. Mevsimsel alerjik nezle çoğunlukla polenlere bağlıdır. Polenler (çiçek tozları), çiçekli bitkilerin çoğalmasına aracılık eden protein yapısında maddelerdir. Polen taneleri gözle görülemeyecek kadar küçük olup bir polen tozunda binlerce polen tanesi bulunabilir ve rüzgarla çok uzak yerlere kolayca taşınabilir. Belirli mevsimlerde bitkiler uygun sıcaklık ve nem oranlarına göre polenlerini çevreye bırakır. Bazı ağaç polenleri kış sonu ve ilkbahar mevsimi başında, çayır-çimen ve yabani ot polenleri ilkbahar ve yaz mevsimi başında ve yabani ot polenleri ise yaz mevsimi sonu ve sonbaharda daha yoğun olarak bulunur. Bu polenlere karşı genetik yatkınlığı nedeniyle alerjik duyarlılık gelişmiş kişilerde polenlerin yoğun olduğu dönemlerde alerjik hastalıkların belirti ve bulguları da artmaktadır”.

Bahar nezlesinin çoğunlukla çocukluk ve erken erişkinlik döneminde başladığına dikkat çeken VKV Amerikan Hastanesi Alerji ve İmmünoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Sacide Rana Işık, çok nadiren erişkin yaşlarda da başlayabildiğine dikkat çekti. Dış ortam alerjeni olan polenlerin astım gelişimi veya atağı için de risk faktörü olabildiğini aktaran Doç. Dr. Sacide Rana Işık, bazı hastalarda alerjik nezle ile beraber veya tek başına astıma da neden olabileceğini anlattı. Işık, “Alerjik nezle, genel olarak mevsimsel ve yıl boyu tipleri bir arada düşünüldüğünde dünyada toplumun yaklaşık % 20-40’ını etkilemektedir. Ülkemizde ise bu konuda yapılan araştırmalar dünya rakamlarına göre biraz daha düşük olmakla birlikte, yıl boyu nezle yaklaşık %20 civarındayken, mevsimsel alerjik nezle sıklığı yaklaşık %10’dur” dedi.

Alerji mevsiminde solunum yoluyla alınan polenlerin belirtileri

Bahar nezlesi (alerjik rinit) belirtileri arasında hapşırık, burunda, damakta, boğazda ve kulakta kaşıntı, burunda akıntı, tıkanıklık ve geniz akıntısı yakınmaları yer alıyor. Alerjik konjuktivit belirtileri olan gözlerde kaşıntı, sulanma, kızarıklık ve göz kapaklarında şişlik çoğunlukla alerjik nezleye eşlik edebildikleri gibi tek başlarına da görülebiliyor. Polenler alerjik nezle ve konjuktivit belirtileriyle birlikte veya tek başına astım belirtilerine de neden olabiliyor. Tek başına öksürük veya beraberinde nefes darlığı, hırıltılı-hışıltılı solunum, göğüste baskı hissi gibi astım belirtileri de eşlik edebilir. Nadiren ciltte kaşıntı, kurdeşen (ürtiker) de görülebilir.

Alerji mevsiminde ne yapmalıyız ve ne gibi önlemler almalıyız?

Alerjenlerden korunarak ve uygun zamanda gerekli ilaçları kullanarak bu hastalığı kontrol altına almak mümkündür. Polenler genellikle sabah ve güneşin tepede olduğu öğlen saatlerinde havada yoğun olarak bulunur. Polen alerjisi bulunan hastaların polenlerin yoğun olduğu bahar mevsiminde sabah ve öğlen saatlerinde açık havada bulunmamaya, piknik ve benzeri açık hava gezilerinden ve açık havada egzersizden uzak durmaya özen göstermeleri gerekir. Polenlerin rüzgarlı ve kuru havalarda dış ortamdaki havada yoğunlukları artar. Bahar aylarında arabada camların açık olması, toplu taşım araçlarında açık pencerenin önünde oturulması veya rüzgarlı havada dış ortamda bulunulması durumunda yüze hızla esen rüzgarla birlikte polenler alerjik kişinin ağız, burun ve gözlerine dolmaktadır ve alerjik belirtilerin artmasına neden olmaktadır. Bu nedenle araba camlarının kapalı tutulması önerilir. Yakınmaların yoğun olduğu dönemlerde kapalı ortamlarda ve arabalarda polen filtreli klimalardan faydalanılabilir. Çimlerin biçildiği ortamlardan uzak durulması önerilmektedir. Polenlerin yoğun olduğu dönemlerde dış ortamda yüksek kalitede bir maske kullanılabilir. Geniş çerçeveli güneş gözlükleri ve siperli şapkalar da faydalı olabilir. Eve girdikten sonra sokak kıyafetlerinin hemen çıkarılıp duş alınması, saç ve derideki polenlerin uzaklaştırılması açısından önemli bir etkendir.

Tüm bu önlemlerle birlikte alerjik hastalığı kontrol edici ilaçların kullanılması hastaların yaşam kalitesini artıracaktır. Alerjik nezle ve astımı olan kişi bu şekilde alerji mevsimini sorunsuz geçirebilecektir.