Damla Sakızı Ülkesi: Sakız Adası

Denizciliğin ve ekonomik refahın sağladığı olanaklar sayesinde misafirperver ve keyifli bir şehir olan Sakız Adası’na tatile gittim. Her türlü eğlence ve keyif verici ortamıyla canlı bir şehir Sakız Adası.

Yunanca Chios (söylenişi=Hios), Ege denizinde, İzmir Çeşme’nin tam karşısında bulunmakta olup, pasaportla giriş yapılabilen şehir, Hora adıyla da bilinmektedir. Çeşme’den kalkan feribotlarla kısa bir sürede (25 veya 35 dakika gibi) ulaşılabilmektedir. Sakız Adası, Yunanistan’ın yüzölçümü itibariyle beşinci büyük adası olup, Yunan mitolojisinde efsanevi Girit Kralı Olinopionos’un kızı Chioni’nun isminden kaynaklandığı söylenmektedir. İlyada ve Odesa destanının yazarı Homeros’un, Sakız Adasında doğduğu da rivayet edilmektedir.

Sakız Adası ve köyleri, korsanlardan korunmak için kale şeklinde inşa edilmiştir. Sakız Kalesi, Bizans döneminde adanın idari merkezi olarak hizmet vermesi için inşa edilmiş olup, kalenin dokuz kulesi vardır ve çevresi hendeklerle çevrilidir.

Kalenin içinde, Kaptan Ali Paşa ile Müslüman Osmanlı Komutanlarının mezarları, restore edilerek ziyarete açılan Osmanlı Hamamı ile Sakız Adası merkezinde asırlık çınar ağaçlarının altında bulunan hayrat çeşmelerinden olan Abdülhamit Çeşmesi ve tam karşısında Sultan Abdülmecid döneminde inşa edilen ve avlusunun sol tarafında mermerle kaplı çeşmesi bulunan Mecidiye Camii, yine ada içinde Osmaniye Camii, Bayraklı Camii, Agios Georgios Tapınağı, Jüstinyen Müzesi, Halk bahçesi olarak bilinen Dimotikos Kipos parkı gezilip görülecek yerlerin başında gelmektedirler.

Damla sakızı, dünyada sadece Sakız Adasında yetişmektedir. Sakız ağacı, ağaç konumuna gelebilmesi için yüz ile yüz elli yıllık bir sürede oluşmakta olup, boyu 2 ila 2,5 metreyi geçmez. Damla sakızı, toprağın üstüne su damlası gibi damladığından ağaçlar şemsiye şeklinde budanır ve bakımı yapılır. Sakız ağacı, ‘’Kendima’’ (Nakışlama) denilen bir işleme tabi tutulur. Ağacın gövdesine ve büyük dallarına 1,5 santimetreyi geçmeyecek şekilde çizikler-yarıklar atılır, derinliği ise 0,5 santimetreyi geçmez. Haftada iki kez nakışlanan ağaçtan reçineler damlamaya başlar, damlamanın toprak tarafından emilmemesi için ağacın alt tarafı düzleştirilerek beyaz killi toprak dökülür, üzerine düşen mahsül toplanarak çeşitli işlemlerden geçirilerek ve üreticiler tarafından Sakız Adası Damla Sakızı Üreticiler Birligine teslim edilir ve buradan bütün dünyaya satışı yapılır.

Şehir merkezinden ayrılarak gezi turumu bu sefer adanın köylerini de dahil ettim;

MESTA KÖYÜ

Mesta Köyü, merkezden 30-35 km. mesafede olup, en iyi korunmuş Ortaçağ köylerinden biri. Bizans döneminde 14-15. yüzyılda inşa edildiği bilinmektedir. Köyün içine iki kapıdan girilmekte olup, sokaklar dar ve evler birbirine bitişik olarak bir labirent şeklinde inşa edilmiş. Yolları, kaldırım taşlarıyla döşeli, köyün gri evlerinde ise, iç duvarlara bakan kapı ve pencereler bulunmakta, köy sakinlerinin herhangi bir saldırı karşısında hareket edebilir bir köprü ile sığındığı koruma kalesi bulunmaktadır. Köyde, yan yana yapılmış evler bir bütün olarak kale duvarlarını meydana getirmiştir.

Sokaklarda ve köy meydanında oturan köyün sakinleri ise, gelen misafirlerden büyük mutluluk ve sevinç duymaktadırlar.

PYRGİ (PİRGİ) KÖYÜ

Pyrgi Köyü, Sakız Adasının en büyük köylerden biri olup, kale gibi inşa edilen evler iki üç katlı ve köyü koruma amaçlı bir duvar gibi inşa edilmişler. Evler, birbirine yan yana dizilmiş, iç duvarlara bakan kapı ve pencereler birbirine bakmaktadır.

Köyün özelliği ise, bina yüzlerindeki kullanılan süslemelerdir. Bu süsleme tarzına Xysta (çizik) denilmektedir. Beyaz ve siyah geometrik şekillerin sıva üzerine işlendiği bir el oymacılığı tekniği olarak karşımıza çıkmaktadır. Binanın yüzü önce kalın sıva ile kaplanmakta, sonra siyah kumla ince sıva yapılmakta, sıva yumuşakken çatal ve diğer aletlerle ustalar tarafından geometrik şekiller (daire, üçgen, kare gibi) verilmektedir.

ARMOLİA KÖYÜ

Armolia Köyü, seramik yapımı ve seramik işletmeciliği ile üne sahip bir köy olup, köyde seramik atölyeleri bulunmaktadır. Seramikten sürahiler, vazolar, güveçler, bardaklar, fincanlar, nazar boncukları gibi bilinen her türlü çalışmalar yapılmaktadır. Köyde seramikçilik oldukça yaygın olup, adeta ada ile özdeşleşmişlerdir.

Sıcak ve eğlenceli tatiller dileklerimle.

CENGİZ BABAEREN
cengizbabaeren@cosmoturk.com

GELECEK HAFTA: MİDİLLİ ADASI