Endometriozis

Uterusun (Rahim) içini döşeyen dokuya Endometrium adı verilir. Endometrium dokusu, hormonların etkisi ile her ay kalınlaşır, gebelik bekler. Gebelik oluşmazsa parçalanır ve dökülür. Bu dökülme kan olarak bilinir. Endometrium dokusunun, uterus içinde olması gereken yerden başka bir yerde de olması durumuna endometriozis denir. Endometriozis genel ve önemli bir kadın sağlığı problemidir. Görülme sıklığı kesin olarak bilinmiyor. Hastalığın sebebi de bilinmemektedir. Bu konuda çeşitli teoriler ileri sürülmüştür.

Kronik pelvik ağrı ve infertilite (kısırlık) nedeni ile araştırılan hastaların yaklaşık %35’inde endometriozis tespit edilmektedir. Son yayınlarda üreme çağındaki kadınların %3-10 ‘unda, infertil hastaların %25-35 ‘inde endometriozis hastalığının bulunduğu tahmin edilmektedir.

Endometrium dokusu, uterus içini döşeyen dokudur. Değişik yerlerde bulunması hali endometriozistir ve pek çok şikâyete neden olur. Bu doku her ay kalınlaşır ve daha sonra kanayarak dökülür. Bu fonksiyonunu nerede olursa olsun tekrarlar. Endometriozis sıklıkla; yumurtalık üzerinde, karın zarında, rahim arkasında pelvik bağlarının üzerinde, mesane üzerinde vs bulunur. Buralarda yayılır ve karın içi yapışıklıklarına neden olabilir. Kronik karın ağrıları en sık rastlanan şikâyetlerden biridir. Ayrıca kısırlık nedeni olabilir. Endometriozisin kesin tanısı cerrahi olarak konur. Hastalık bazen pelvisten uzak bölgelerde beyin, akciğer ve böbreklerde yerleşebilir.

Endometriozise, beyaz kadınlarda siyahlardan daha fazla rastlanmaktadır. Genetik yatkınlık olduğu konusunda görüşler vardır, hastanın birinci derece akrabalarının %7’sinde hastalık görülmektedir. Endometriozis en sık 30–44 yaşları arasında görülür. Menopoz sonrası pek görülmez. Hormon tedavisi alanlarda görülebilir. Sosyo- ekonomik durum ve hastalık arasında pozitif bir ilişki vardır. Genellikle beyaz, orta sınıf, meslek sahibi, zeki, mükemmeliyetçi kadınlarda daha çok görüldüğü ileri sürülmektedir. Endometriozisli kadınların adet düzeninde şu tür değişiklikler olabilir:

• Şiddetli adet sancıları,
• 7 günden uzun kanamalar,
• 27 günden sık kanamalar,
• Bazen bu hastalıkta ağrı dışında bir şikâyet olmayabilir.

Doğum kontrol hapları kullananlarda endometriozis görülme oranı azdır. Alkolün, kahvenin olumsuz etkisi vardır. Kilo arttıkça endometriozis riski de artar.

Gebelik ve doğum, endometriozis görülme oranını düşürmektedir. Yakın akrabalarında endometriozis bulunanlara doğum yapmakta geç kalmaması tavsiye edilir.

Tedavi, yumurtlama hormonlarının baskılanması prensibine dayanır. Tedavide amaç ağrıyı azaltmak, gebelik şansını arttırmak ve hastalığın tekrarını mümkün olduğu kadar geciktirmektedir. Endometriozis iyi huylu ancak ilerleyici bir hastalıktır. Tedavi kesilince semptomlar ve lezyonlar hızla geri döner.

Cerrahi işlem Endometriozisin hem teşhis hem de tedavisinde kullanılır. Cerrahi tedavi ve hormon tedavisi birlikte oldukça etkilidir.

Op. Dr. Yurdanur Aktan
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Clinic Levent