Tüplerde tıkanma, kısırlık, enfeksiyon ve erkekte sperm kalitesi düşüklüğü gibi birçok durumda çiftlerin bebek sahibi olmalarına olanak tanıyan tüp bebek tedavisinde yumurtaların kalitesi gebelik ihtimalini arttıran ya da azaltan bir durum. Normal yollarla gebelikte yaş sınırı ne kadar önemliyse bu durum tüp bebek tedavisinde de bir o kadar önem taşıyor.
“Günümüzde kadınlar sosyal ve iş hayatının içinde daha aktif rol alıyor. Ancak çiftler normal yollarla gebe kalmada geç kalınması halinde tüp bebek tedavisinden yanıt alabileceği düşüncesi ile rahat davranabiliyorlar. Bunun sonucu olarak kadınların bir kısmı çocuk sahibi olmayı erteliyor. Ancak tüp bebek uygulamalarında başarıyı etkileyen en önemli faktörlerden biri de anne adayının yaşıdır.” diyen Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Yücel Karaman, yaşın doğurganlığı ve tedavideki başarıyı nasıl etkilediği hakkında önemli bilgiler paylaştı.

Tüp bebekte yaş neden önemlidir?

Doğumda kadınların yumurtalıklarında 2 milyon yumurta vardır. Ergenlik dönemine kadar azalarak 250 bin seviyelerine kadar iner. Bu dönemden sonra her adet döneminde 1-2 yumurta atılırken, pek çok yumurtada büyümesi sonlanarak kaybolur. 35 yaşına kadar gittikçe yumurta sayısı azalır. Ancak 35 yaşından sonra yumurta azalma hızı oldukça hızlanır ve kadınlarda hızlı bir yumurta kaybı yaşanır. İleri yaş kadınlarda canlı bir gebelik elde edebilmek için daha çok sayıda tüp bebek tedavi denemesi yapmak gerekebilir. Bu nedenle özellikle 35 yaşından sonra kadınların gebeliği geciktirmemelerini öneren Prof. Dr. Yücel Karaman, “Çünkü ileri yaş kadınlarda tüp bebek tedavisinde daha az sayıda yumurta toplanılıyor ve toplanan yumurtalar içinde sağlıklı bir gebelik elde edilebilecek yumurtaların oranı azalıyor. Neyse ki günümüzde bilimin ve teknolojinin ilerlemesiyle birlikte ileri yaş kadınlarda da tüp bebek tedavisi ile başarı sağlanabiliyor.” dedi.

Yumurta sayısının ve kalitesinin azalması başarıyı etkiliyor

Kadınlarda doğurganlık oranının en yüksek olduğu dönemler 24-34 yaşlar arasıdır. 35-40 yaş arası gebelik ihtimali %30 iken, 40-45 yaş arası %10-20, 45 yaşında tüp bebek yaptıranlarda ise %5’ten azdır. Tüp bebek tedavisinde başarıyı etkileyen faktörler kadınlarda gelişen yumurta sayısı ve yumurta kalitesidir. Maalesef kadınlarda yaşla birlikte kadınlarda hem yumurta sayısı azalıyor hem de yumurta kalitesi düşüyor ve gebelik potansiyeli azalıyor. Yaşı ilerleyen bayanlarda daha yüksek doz ilaç kullanmaya rağmen bazen yumurta geliştirilememektedir. Yine yaş ilerledikçe döllenme oranı, embriyonun rahme tutunma oranları azalır. Ayrıca yaşa bağlı gelişen değişik rahim anomalileri (miyom, polip, endometriozis, vb) ya da hastalıklar da gebelik şansını azaltacaktır.

40 yaş üzerindeki kadınlar PGD yöntemine başvurabilirler

Özellikle 40 yaşının üzerindeki kadınlarda yumurta kalitesinin düşmesine bağlı olarak geliştirilen embriyo kalitesi de düşmektedir. Embriyo kalitesinin düşmesi gebe kalma şansını azaltırken, aynı zamanda gebe kalanlarda düşük riskinin artmasına da neden olur. Bu nedenle 40 yaş üzerindeki kadınlarda preimplantasyon genetik tanı (PGD) yöntemi ile en kaliteli embriyolar seçilerek tüp bebekte kullanılması gebelik şansını arttırırken, bebekteki anomali riski ve düşük riskini azaltacaktır. Ancak 40 yaşının üzerindeki her hastaya PGD uygulaması halen tartışmalıdır. Erkeklerde ise belirlenmiş bir yaş sınırı yoktur. Sperm üretimi erkeklerde hiçbir zaman sona ermez.

Yumurta dondurma işlemi tüp bebek için avantaj sağlıyor

Bu kadınlar yumurtalarını dondurarak saklayabilirler. Burada amaç ileri yaşlarda çocuk sahibi olmak isteyen kadınların üreme yeteneklerini korumaktır. Yumurta dondurma işlemi belirli ilaçlar kullanarak yumurtalıklardaki yumurtaların büyütülmesi ve toplanması şeklinde yapılır. Yaklaşık 10-12 günlük bir tedavi ile bu işlem gerçekleştirilir.

Bu işlemle dondurulan yumurtalar sonraki yıllarda kadının evlenmesi durumunda eşinin spermleri ile döllenerek embriyolar elde edilir ve kadının çocuk sahibi olma şansı artırılır. Genel olarak 34-35 yaşında olan ancak yakın zamanda gebelik düşünmeyen kadınlar yumurta dondurma işlemi için uygun adaylardır. 35 yaşından sonra da yine yumurta dondurma işlemi yapılabilir. Unutulmamalıdır ki kaliteli yumurta elde etme şansı 35 yaşından sonra daha düşüktür. Daha erken yaşlarda (20’li yaşlarda veya 30’lu yaşların başlangıcında) yumurtalık rezervi azalmış kadınlarda da yumurta dondurma işlemi yapılabilir. Ayrıca kanser gibi sebeplerle kemoterapi veya radyoterapi alacak kadınlar ve jinekolojik sebeplerle yumurtalıklarına cerrahi müdahalede bulunulacak kadınlar için de yumurta dondurma işlemi yapılabiliyor.