Her zaman destekle ödev yapan çocuklar, gün gelir, yardım almadan sorumluluklarının altından kalkamayabilir. Yarıyıl tatilinin başladığı ve ailelerin kafasında birçok soru işaretinin oluştuğu sömestir döneminde ailelerin neler yapması gerektiğine ilişkin olarak Doç. Dr. Kemal Sayar, zeka ve okul başarısıyla ilgili soruları yanıtladı: Aileler, okul başarısını değerlendirmek için çocuklarına zeka testi yaptırmalı mı? Hayır. Zeka testleri her zaman bize doğru bilgi vermeyebilir. Çocukları yarış atına çevirmemek, belirgin öğrenme güçlüğü olmayan çocuklara test uygulamamak gerekir. Zeka testleri; uygulayıcıya ve uygulanan ortama bağlı olarak değişken sonuçlar verebiliyor.

Bu test sonucunda zeka seviyesi yüksek çıkarsa ne yapılmasını öneriyorsunuz?

Özel bir şey önermem. Çocuğa dahi gibi davranmamalarını, onun bir çocuk olduğunu asla unutmamalarını salık veririm. Bu tür çocukların da eğlenmeye ve oyun oynamaya ihtiyaçları vardır. Hep ders başarısına yönlendirilmemeleri gerekir. Çocuğun sosyal zekası da önemlidir; arkadaşlık kurabilmesi ve empati yapabilmesi gelecekteki toplam başarısında belirleyici olabilir.

Bu test sonucunda zeka seviyesi düşük çıkarsa ne öneriyorsunuz?

Bu tür çocukların yardımcı öğretmene ve desteklenmeye ihtiyacı vardır. Özel programlara alınmaları ve eğitimde görsel materyalin bolca kullanılması yararlı olabilir. Ayrıca bu çocukların çok rekabetçi ortamlara ve beklentilere yönlendirilmemesi yerinde olur. Aile de çocuğun akademik başarısı konusunda beklentilerini dengeli ayarlamalı ve çocuğa hayal kırıklığı yansıtmamalı.

Tatil ödevlerini aileler çocuklarıyla birlikte mi yapmalı?

Asla! Çocukların ödevlerini sorumluluk duygusu içinde ve tek başlarına yapması teşvik edilmeli. Hep yardımla ödev yapan çocuklar, gün gelir yardımsız ödev yapamaz olurlar. Çocuğunuz, anlamadığı konularda sizden yardım istediğinde orada olmalı ve sorularına cevap vermelisiniz ancak ödevlerin tümünü birlikte yapmaktan kaçınmalısınız.

Çocuk, arkadaşlarıyla oynarken şiddet uyguluyorsa ne yapmalı?

Ona şiddet uygulanan insanların canının nasıl acıyabileceği, nasıl üzülebilecekleri örnek olay ve masallarla anlatılmalı. Doğrudan nasihat etmek yerine, bir örnek olay üzerinden gitmek ve onun karar vermesini sağlamak daha yararlı olur. Verilen hayali örnekler çocuğun sevdiği insanlardan seçilerek, şiddetin doğurabileceği üzüntü konusunda daha duyarlı olması sağlanabilir. Çocuğa bu hayali hikayelerden sonra ne hissettiği sorulmalı ve duyguları tartışılmalı.

Çocukların hangi problemleri psikolog yardımı gerektirir?

Ani değişim ve dönüşümler, çocuğun uyum sağladığı ve mutlu olduğu hayatında ani kopuş ve kırılmalar, endişe, ruhsal çöküntü, içe kapanma, aşırı saldırganlık, dikkat eksikliği, öğrenme güçlüğü ve duygusal aşırı iniş çıkışlar gibi bir dizi durum varsa dikkate alınmalı. Ama ailenin de huzur iklimi sağlayabilmesi gerekir. Patoloji ailede ise çocuk sadece bu patolojiyi yansıtan bir küçük ayna olacaktır.

Altını ıslatan ve uyku sorunu çeken çocuğa ne yapmalı?

Mutlaka bir psikiyatri uzmanından yardım alınmalı. Aile öyküsü etraflıca öğrenilmeli ve çocuğun hayatındaki stres etkenleri sorgulanmalı. Onunla oyun oynayarak ve resim yaparak da bu sağlanabilir.

Sadece matematik-Türkçe dersi zayıf çocuklarda da sorun olabilir mi; ne yapmalı?

Bazen öğrenme güçlüğü olabilir. Bazı çocuklarda aritmetik dikkat zayıf olabilir. Bu çocukların mutlaka ders bakımından desteklenmesi, okul ortamında hor görülmemesi gerekir.