Çocuk sahibi olmak aile ve toplum hayatının sürdürülmesi açısından önemlidir. Peki, bu süreçte erkekler baba olmaya gerçekten hazırlar mı? Baba olmak demek, sadece çocuğun dünyaya gelmesinde rol alan erkek anlamına mı geliyor? Yoksa birçok sorumluluğu da en az anne kadar taşıması gereken kişi anlamına mı geliyor?

Ailenin en küçük bireyinin katılımı ile birlikte babalığın keyfini çıkarırken zor yanlarını ve sorumluluklarını da unutmamak gerekiyor.

DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü’nden Uzman Psikolog Şeyda Özdalga baba olmak ile ilgili tüm süreçleri anlattı.

Anne-Baba olmak veya olmaya karar vermek içgüdüsel bir davranış olduğu kadar düşünülmesi ve doğru zamanda karar verilmesi gereken bir davranıştır. Bazıları kendileri için doğru zaman olduğunu birden hissederler. Bazıları için ise bu o kadar kolay değildir. Onlar yeni bir insan ve yeni bir hayat için gerekli sorumluluğu en doğru şekilde taşıyıp taşıyamayacaklarını düşünürler. DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü’nden Uzman Psikolog Şeyda Özdalga, özellikle baba olma sürecinde neler yaşandığına dair bilgiler verdi.

BABA OLMAYA NASIL HAZIRLANILIR?

Yapılan çeşitli araştırmalar, her ne kadar babalık rolü anlayışında bir değişim yaşandığını gösterse de erkeklerin yüzde 20-25’nin babalığı, meslekleri ve aileleri arasında bir denge bulmaya çalışarak yaşadıklarını gösteriyor. Kadınlar, biyolojik yapıları, beyinleri ve üreme organları ile anneliğe hazırdırlar. Babalar ise aynı biyolojik donanıma sahip değillerdir. İki haftalık lohusa annelerle yapılan çalışmada, annelerin çocuklarına baktıkları zaman, beyinlerinde en fazla endişe, kaygı ve risk saptamayla ilgili bölgelerinin çalıştığı gözlenmiştir. Yani annelerin koruyuculuğu, hassasiyeti ve kolaycılığı sanki beyinlerinde programlanmış durumdadır.

Aynı çalışmada erkeklere bakınca, beyinlerinde faaliyet gösteren bölgelerin endişe ve kaygı ile ilgili bölgeler olmadığı, sadece bebeğe öylece baktıkları belirlenmiştir. Ancak bu durum erkeklerde 6 ay sonra değişmeye başlamakta, özellikle çocuğuyla daha çok zaman geçiren, bakım veren kişilerde babalık rolü yerleşmeye başlamaktadır. Yani babalık çocuğunu kucağına alır almaz hissedilen bir duygu değil, geliştirilen bir duygudur. Bu nedenle, erkeklerin hızlıca babalık rolüne ısınmaları için; ilk etapta hamilelik süreçlerini eşiyle paylaşmaları, dayanma kapasitelerine göre doğum anında eşlerinin yanında olmaları, doğumdan sonra çocuğun günlük işleriyle uğraşma sürelerini arttırmaları, altını değiştirmeleri, banyosunu yaptırmaları, mamasını yedirmeleri, uyumasına yardımcı olmaları faydalı olacaktır.

ANNE-BABA OLMAK BİREYLER İÇİN NE ANLAM İFADE EDER?

Toplumsal geçişte anne baba olmak “aile” olmak demektir. Anne-Baba rolü çok fazla sorumluluk isteyen, geri dönüşü olmayan, birçok bilgi ve beceri edinmeyi ve sosyal anlamda birçok fedakârlıklar yapmayı gerektiren bir roldür.

ANNELİK-BABALIK ÖNCEDEN ÖĞRENİLEN BİR DURUM MUDUR? BUNUN İÇİN NELER YAPILABİLİR?

Hamilelik, bir kadının yaşantısındaki önemli değişim dönemlerinden biridir. Hissedilen duygular, bir yandan anne adayı için şaşırtıcı bir yandan da onun duygularındaki bu değişimler sonucu çevresindekiler içinde şaşırtıcıdır. Bu dönem aslında gerek fiziksel gerekse duygusal açıdan bir hazırlık dönemidir. Baba adayı, tüm aile ve çevredeki arkadaşlar herkes mutlu bir beklenti içindeyken anne adayı zaman zaman korku ve üzüntü hisseder. Bebeği, ilk 6 yılındaki gelişim özellikleriyle tanımak ve gelişmesi için gerekli ortamı hazırlamak, ona destek vermek önemlidir. Özellikle 0-6 yaşa ait gelişim özellikleri hakkında bilgi sahibi olunması önemlidir. Hamilelik süreci ve çocuk gelişimi hakkında bilgi sahibi olunmalıdır. Bu konuda eğitim veren merkezler, kitaplar, sağlık personelleri ve aile büyükleri rehberlik edebilir.

ANNE-BABA OLMADAN ÖNCE BEBEK SAHİBİ OLMA FİKRİ BİREYLER ARASINDA KAYGIYA NEDEN OLABİLİYOR. BUNLAR NASIL ÖNLENEBİLİR?

Anneler ve babalar bebeğin normal olup olmayacağı, zor bir doğum olup olmayacağı (doğum sancıları ile baş edebilme), doğum sırasında ve sonrası bebeği kaybedebileceği gibi konularda kaygı duyarlar. Kaygı düzeyi kişilik ve problem çözme becerilerine bağlı olarak değişir. Tüm bu değişiklikleri öngörmek ve bu yeni duruma ne kadar uyum sağlayabileceği konusunda bir karar vermek belki de çocuk sahibi olmadan önce düşünülmesi gereken en önemli husustur. Eş desteği, aile bireylerinin desteği, hamilelik dönemi, doğum ve sonrası hakkında bilgilenme, gevşeme egzersizleri ve gerekirse psikolojik destekle bu kaygılar önlenebilir.