Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Şule Üstün, gıdaları en iyi saklama koşulunun dondurarak saklama olduğunu belirterek, ''Dondurulmuş bir üründen daha iyisi ancak tazesidir'' dedi.

Üstün, son yıllarda yaşanan teknolojik gelişmelerle birlikte neredeyse her evde bir derin dondurucusu olan buzdolabı bulunduğunu kaydederek, gıdaları en iyi saklama şekli olan dondurarak saklamanın da gıdaların kalitesinin korunması açısından bilinçli yapılması gerektiğini söyledi.

Dondurma işleminin hemen her gıdaya uygulanabileceğini kaydeden Üstün, her gıdanın özelliğine göre dondurulması gerektiğini belirterek, şu bilgileri verdi:

''Dondurulacak gıda maddesinin cinsine ve dondurulan ürünün kullanım amacına bağlı olarak dondurma öncesinde çeşitli ön işlemler yapılmalıdır. Dondurulacak her sebze sanki hemen sofraya gelecekmiş gibi hazırlanmalıdır. Buna göre sebzelerin ayıklanması, yıkanması kabuk, uç ve sap gibi yenmeyen kısımlarının atılması gerekir. Sebzelerin dondurulmasında en önemli ön işlem haşlamadır. Dondurulacak sebzelerin haşlama süreleri kaynar suda çeşide, körpeliğe veya iriliğe bağlı olarak genellikle 1-5 dakika arasında değişmektedir. Haşlanan sebzeler soğuk su ile etkin biçimde soğutulmalıdır. Pırasa, soğan, yeşil biber ve dolmalık biberler yıkama, ayıklama işlemleri uygulandıktan sonra hiçbir haşlama uygulamaksızın doğrudan doğruya ve bütün halde dondurulmalıdır.''

Dondurulacak meyveler ise ayıklanıp yıkandıktan sonra çekirdeklerinin çıkarılması ve kabuklarının soyulması gerektiğini anlatan Üstün, ''Daha sonra doğrama yada dilimle yapılır. Meyveler pişirildiği zaman her türlü üstün niteliklerini kaybeder. Bu nedenle sebzelere uygulanan haşlama işlemi meyvelere uygulanmamalıdır. Bazı meyveler şeker şurubu içinde de dondurulabilir. Çilek gibi bazı meyveler ise doğrudan dondurulabilir''dedi.

Dondurulan gıdalarda dondurma işleminin hızla yapılması gerektiğini ve kalite açısından dondurma işleminin genellikle -21 derece olarak gösterildiğini belirten Üstün, başlangıç aşamasında gıdaların derin dondurucunun en soğuk olan üst bölümüne konması gerektiğini söyledi.

ÇÖZME İŞLEMİ

Üstün, dondurulmuş gıdaların çözülmesinde de dikkat edilmesi gerekenler olduğuna dikkat çekerek, şöyle devam etti:

''Eğer gerekli önlemler alınmazsa dondurulmuş bir üründe çözülme sırasında çok önemli değişmeler belirir ve ürün sanki hiç dondurulmamış gibi hızla bozulur. Pişirilmek suretiyle tüketilecek ürünler, örneğin sebzeler, et ürünleri kaynar suya atılarak hem çözülür hem de aynı anda pişirilir. Ancak büyük parçalar halindeki etler bu şekilde pişirilecek olurlarsa dışı piştiği halde içi çiğ kalabilir. Bu yüzden büyük parçalar halindeki dondurulmuş etler önce yaklaşık +10 derecede kısmen çözülür daha sonra yüksek sıcaklıklarda kısa sürede çözülür. Meyveler ise daha düşük derecelerde çözülmelidir.''

''Dondurulmuş bir üründen daha iyisi ancak tazesidir'' diyen Üstün, dondurma işleminin diğer saklama koşullarına göre en iyisi olduğunu, iyi bir dondurma işleminde sığır, koyun ve tavuk etlerinin 6-12 ay, dana etinin 4-14 ay, balık etinin 2-8 ay, meyve ve sebzelerin 6-24 ay arasında başarıyla saklanabildiğini bildirdi.

Üstün, yapılan bir araştırma da -18 derecede pırasa ve soğanın haşlanmaksızın 9 ay, havucun 6 ay, iyi hazırlanmış sebzelerin ise -18 derecede 1 yıl süreyle başarıyla depolanabildiğinin belirlendiğini de söyledi.